Η Συζήτηση Της διαΝΕΟσις Για Την Προσχολική Αγωγή Στην Ελλάδα Στο Πλαίσιο Του Οικονομικού Φόρουμ Των Δελφών

Κατά τη διάρκειά της παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το σχέδιο για το νέο πλαίσιο λειτουργίας των βρεφονηπιακών σταθμών στη χώρα μας, μια πρωτοβουλία του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων.

| Μάιος 2021

Στο πλαίσιο του Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών πραγματοποιήθηκε η συζήτηση της διαΝΕΟσις για την προσχολική αγωγή στην Ελλάδα. Πιο συγκεκριμένα, παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το σχέδιο για το νέο πλαίσιο λειτουργίας των βρεφονηπιακών σταθμών στη χώρα μας, μια πρωτοβουλία του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων. Η διαΝΕΟσις συνέβαλε στην προσπάθεια αυτή με ερευνητική ομάδα, η οποία συνεργάστηκε με την επιτροπή του Υπουργείου υπό τον συντονισμό του καθηγητή του Yale και μέλους του Advisory Board της διαΝΕΟσις Κώστα Μεγήρ. Κατά τη διάρκεια της συζήτησης αναλύθηκαν τα οφέλη από τη συγκεκριμένη πρωτοποριακή μεταρρύθμιση, η οποία θα τεθεί σε διαβούλευση τις προσεχείς εβδομάδες και προγραμματίζεται να υλοποιηθεί σε πιλοτικό αρχικά επίπεδο από τον Ιανουάριο του 2022 σε βρεφονηπιακούς σταθμούς δύο γεωγραφικών περιφερειών της χώρας.

Στη συζήτηση, την οποία συντόνισε ο Διευθυντής Περιεχομένου της διαΝΕΟσις Θοδωρής Γεωργακόπουλος, συμμετείχαν η Δόμνα Μιχαηλίδου, Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων αρμόδια για θέματα Πρόνοιας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, ο Κώστας Μεγήρ, Καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Yale και μέλος του Advisory Board της διαΝΕΟσις και η Σάλι Γκράνθαμ-Μαγκρέγκορ, Ομότιμη Καθηγήτρια Διεθνούς Παιδικής Υγείας στο University College London, η οποία έχει συμβουλευτικό ρόλο σε αυτή την προσπάθεια.
H Υφυπουργός Δόμνα Μιχαηλίδου, αναφερόμενη στους βρεφονηπιακούς σταθμούς στη χώρα μας, υπογράμμισε πως μέχρι σήμερα το κράτος είχε λόγο μόνο ως προς το κτηριακό κομμάτι και ως προς το κομμάτι της στελέχωσης των υφιστάμενων δομών τους. Δεν είχε γίνει όμως καμία παρέμβαση σχετικά με το πρόγραμμα απασχόλησης και εκπαίδευσης των παιδιών ηλικίας 0-4, παρά το γεγονός ότι οι ηλικίες αυτές είναι κρίσιμες για την μετέπειτα ανάπτυξη και παραγωγικότητα των παιδιών. Όπως υπογράμμισε, η παρέμβαση της Πολιτείας για την κάλυψη αυτού του κενού θα έχει έντονο πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα και γι’αυτό για πρώτη φορά πρόκειται να θεσπιστεί ένα ενιαίο πλαίσιο συγκεκριμένων προδιαγραφών για το πρόγραμμα εκπαίδευσης στους βρεφονηπιακούς σταθμούς της Ελλάδας. Σύμφωνα με την κ. Μιχαηλίδου, το ενιαίο πλαίσιο θα ορίζει με τι πρέπει να ασχολούνται τα παιδιά, με ποια παιχνίδια πρέπει να παίζουν κλπ. Παράλληλα, ανακοίνωσε ότι για πρώτη φορά θεσπίζεται η "πρώιμη ανίχνευση", καθώς μέρος αναπτυξιακών διαταραχών μπορεί πλέον να ανιχνευθούν από την ηλικία των 18 μηνών. Στις περιπτώσεις αυτές συμπλήρωσε, η πρώιμη παρέμβαση παίζει καθοριστικό ρόλο στη μετέπειτα λειτουργικότητα του παιδιού. Η κ. Μιχαηλίδου επιβεβαίωσε πως έχει ολοκληρωθεί ο σχεδιασμός, ενώ έχει εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση για την πρώτη πιλοτική εφαρμογή του προγράμματος από τον Ιανουάριο του 2022.

Τόσο η κ. Μιχαηλίδου όσο και ο κος. Μεγήρ, ο οποίος πήρε τον λόγο στη συνέχεια, τόνισαν πως η πρωτοβουλία αυτή αντιμετωπίζει τις κοινωνικές ανισότητες προσφέροντας ίσες ευκαιρίες σε όλα τα παιδιά ανεξαρτήτως του τόπου διαμονής ή του εισοδήματος της οικογένειάς τους, ενώ καλύπτει το υφιστάμενο κενό σε βάθος και όχι επιφανειακά. Στοιχεία ερευνών άλλωστε έχουν αποδείξει πως υπάρχει άμεση σύνδεση ανάμεσα στο εισόδημα της οικογένειας και στις ευκαιρίες εκπαίδευσης και ανάπτυξης που έχουν τα παιδιά.

Ο κ. Μεγήρ ανέφερε πως για την επιτυχία ενός τέτοιου προγράμματος παίζει κρίσιμο ρόλο η υψηλή ποιότητά του, που θα λαμβάνει υπ’όψιν κάθε αναπτυξιακή πλευρά του παιδιού (τη διανοητική, τη γλωσσική, την κινητική και τη συναισθηματική) και αυτό είναι κάτι στο οποίο έδωσε βαρύτητα η ερευνητική ομάδα που εργάστηκε για τον σχεδιασμό του. Τόνισε κατά την τοποθέτησή του πως όλα τα στοιχεία της ανάπτυξης είναι καθοριστικά για το μέλλον του ατόμου, ενώ τα αποτελέσματα στην εκπαιδευτική έρευνα του ΟΟΣΑ – PISA δείχνουν ότι η χώρα μας υστερεί δραματικά και πιστεύει πως μια ουσιαστική μεταρρύθμιση στην προσχολική αγωγή στη χώρα μας θα συμβάλει ώστε αυτά να βελτιωθούν σημαντικά σε βάθος χρόνου. Όπως δήλωσε "οι υστερήσεις σε πρώιμο στάδιο, δημιουργούν υστερήσεις και κατόπιν". Αναφερόμενος στο πρόγραμμα του Υπουργείου, δήλωσε πως αυτό θα περιλαμβάνει και ένα δίκτυο μεντόρων, οι οποίοι θα συμβουλεύουν τους παιδαγωγούς σε όλη την επικράτεια, ώστε να επιτευχθεί η ενιαία αντιμετώπιση και η ποιότητα υπηρεσιών, ενώ αναφερόμενος και αυτός με τη σειρά του στην καινοτομία της πρώιμης ανίχνευσης, μέσω αυτής θα είναι εφικτή η παρακολούθηση της νοητικής ανάπτυξης των παιδιών όπως είπε. Κλείνοντας υπογράμμισε πως μια κοινωνία ίσων ευκαιριών, ξεκινάει από νωρίς, ενώ η έλλειψη δραστηριοτήτων σε πρώιμη ηλικία δημιουργεί μόνιμες υστερήσεις στα παιδιά που δεν μπορούν να καλυφθούν στην πορεία.

Τον λόγο τέλος πήρε η κ. Μαγκρέγκορ, η οποία εξήγησε τους λόγους για τους οποίους είναι κρίσιμη η παρέμβαση στο πεδίο αυτό σε επίπεδο πολιτικής. Σύμφωνα με τις έρευνες που παρουσίασε, στις ηλικίες στις οποίες αναφερόμαστε τα παιδιά αναπτύσσονται ταχύτατα. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε "Κάτι καλό ή κάτι κακό μπορεί να επιδράσει πολύ έντονα στο μυαλό του παιδιού και αυτό μπορεί να επηρεάσει τη ζωή και την υγεία του παιδιού στο μέλλον. Όλα τα ερεθίσματα σε αυτή την ηλικία έχουν μακροπρόθεσμη επίδραση και για τον λόγο αυτό μπορούμε να έχουμε μακροπρόθεσμα οφέλη". Η κ. Μαγκρέγκορ συνέχισε τονίζοντας πως μια επένδυση στην προσχολική αγωγή έχει πολλαπλασιαστικό κέρδος για μια χώρα και μια κοινωνία, προσθέτοντας πως έχουν δημοσιευθεί 21 μελέτες σε 7 χώρες αναφορικά με παρεμβάσεις στην προσχολική εκπαίδευση, σε ορισμένες από τις οποίες τα παιδιά παρακολουθούνται μέχρι και την ηλικία των 30 ετών, με εμφανή αποτελέσματα της παρέμβασης ακόμα και σε αυτή την ηλικία. Η κ. Μαγκρέγκορ επίσης επέμεινε στην ποιότητα του προγράμματος, τονίζοντας πως μια τέτοια παρέμβαση πρέπει να γίνει σωστά για να φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Τα βήματα τα οποία πρέπει να ακολουθηθούν σύμφωνα με την ομιλήτρια είναι Εκπαίδευση (Training) – Παρακίνηση (Motivation) και Συμβουλευτική (Mentoring). Κλείνοντας την τοποθέτησή της, η κ. Μαγκρέγκορ ανέφερε χαρακτηριστικά "Μπορούμε να αλλάξουμε τη ζωή του παιδιού. Είναι ένα γιγαντιαίο βήμα μπροστά. Είναι μια χρυσή ευκαιρία. Είμαι ενθουσιασμένη που είμαι μέρος αυτής της προσπάθειας".

Στο τέλος της συζήτησης, η κ. Μιχαηλίδου είπε χαρακτηριστικά πως "στόχος είναι να σπάσουμε τη σύνδεση της ανάπτυξης των δεξιοτήτων των παιδιών με το εισόδημα της οικογένειάς τους", ενώ ανέφερε πως πρέπει να πάψουν οι δυσανάλογες επενδύσεις σχεδόν αποκλειστικά στη δευτεροβάθμια και στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, επενδύοντας πόρους και στα πρώιμα στάδια ανάπτυξης των παιδιών. Στη συνέχεια συνόψισε τα επόμενα βήματα. Σύμφωνα με τα όσα είπε, η πρόταση θα τεθεί σε διαβούλευση και με όλους τους κοινωνικούς φορείς μέσα στις επόμενες δύο εβδομάδες, ενώ μέσα στον Ιούνιο θα κατατεθούν στο ελληνικό κοινοβούλιο οι απαραίτητες θεσμικές παρεμβάσεις με στόχο τον Ιανουάριο 2022 να ξεκινήσει η πιλοτική εφαρμογή του προγράμματος σε βρεφονηπιακούς σταθμούς σε δύο γεωγραφικές περιφέρειες της χώρας.
 
Μπορείτε να παρακολουθήσετε ολόκληρη τη συζήτηση εδώ.