Βρισκόμαστε σε μια κρίσιμη συγκυρία στην ιστορία της ελληνικής οικονομίας. Μετά από μια δεκαετή κρίση, η χώρα μας βγήκε τραυματισμένη μα ακόμα όρθια, και με ένα αρκετά ξεκάθαρο χρονοδιάγραμμα: Έχουμε άλλη μια δεκαετία περιθώριο για να διορθώσουμε το παραγωγικό μας μοντέλο και να μετατραπούμε σε μια σύγχρονη, παραγωγική και βιώσιμη οικονομία.
Από το 2019 και (το αργότερο) μέχρι το 2030, η χώρα μας οφείλει να περάσει όλες τις απαραίτητες θεσμικές μεταρρυθμίσεις σε όλους τους βασικούς και κρίσιμους τομείς της κοινωνικής και οικονομικής ζωής, να επενδύσει σε έργα υποδομής, στην εκπαίδευση και στην υγεία, και να εκπονήσει μια ρεαλιστική μα οραματική στρατηγική για το μέλλον. Σε περίπου δέκα χρόνια η περίοδος χάριτος των δανειστών λήγει, οπότε μέχρι τότε η οικονομία μας θα πρέπει να παράγει πολύ περισσότερο πλούτο από ό,τι σήμερα (και από ό,τι πριν από την κρίση). Αυτό, τουλάχιστον επρόκειτο να είναι το σχέδιο.
Ενώ όμως έπρεπε ήδη να είμαστε σε μια τροχιά ανάπτυξης και μεταρρυθμίσεων, η πανδημία του νέου κορωνοϊού βύθισε την οικονομία μας -μαζί με τις περισσότερες οικονομίες του κόσμου- στην ύφεση. Η μεγάλη κρίση, που ενδέχεται να κρατήσει για πολύ καιρό, οπωσδήποτε κάνει την προσπάθεια της χώρας μας ακόμα πιο δύσκολη. Ταυτόχρονα, όμως, παρουσιάζεται και μια νέα ευκαιρία. Το ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης, μαζί με το προϋπάρχον νέο ΕΣΠΑ και την ΚΑΠ, δημιουργούν μια εξασφαλισμένη και στοχευμένη εισροή κεφαλαίου, πρωτοφανή για τη χώρα μας από την εποχή του Σχεδίου Μάρσαλ. Τα περίπου 70 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ, μάλιστα, προορίζονται για επενδύσεις και χρηματοδότηση κλάδων της οικονομίας που έχουν άμεση σχέση με την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της χώρας. Η αξιοποίηση του είναι μια τεράστια ευκαιρία η οποία δεν πρέπει να περάσει ανεκμετάλλευτη.
Έχουμε άλλη μια δεκαετία περιθώριο για να διορθώσουμε το παραγωγικό μας μοντέλο και να μετατραπούμε σε μια σύγχρονη, παραγωγική και βιώσιμη οικονομία.
Σε αυτό το πλαίσιο ο ρόλος της διαΝΕΟσις παραμένει ο ίδιος. Όπως γνωρίζετε, ο οργανισμός μας από το 2016 δημοσιεύει έρευνες που περιγράφουν αναλυτικά τις μεταρρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν και στα εμπόδια που πρέπει να αρθούν, για να επιστρέψουμε σε ένα υγιές και βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης. Μέχρι τώρα έχουμε δημοσιεύσει πάνω από 50 έρευνες και εκατοντάδες άρθρα, έχουμε εκδώσει βιβλία και έχουμε διοργανώσει εκδηλώσεις, παρουσιάσεις, συναντήσεις και ομιλίες. Πολλές από τις προτάσεις της διαΝΕΟσις έχουν μπει στο δημόσιο διάλογο, έχουν κινητοποιήσει φορείς και πολιτικές δυνάμεις, αρκετές έχουν ενσωματωθεί σε πολιτικά προγράμματα κομμάτων και κάποιες βρίσκονται, πλέον, σε τροχιά υλοποίησης.
Εν τω μεταξύ, στο ίδιο διάστημα έχει γίνει εκτενής δουλειά και από άλλους φορείς και οργανισμούς. Ελληνικοί ερευνητικοί οργανισμοί αλλά και ξένοι θεσμοί και επιτροπές (από την έκθεση της McKinsey που συντάχθηκε με πρωτοβουλία του ΣΕΒ, μέχρι τις εκθέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής την περίοδο των μνημονίων και την πρόσφατη σημαντική έκθεση της «επιτροπής Πισσαρίδη»), συνεισέφεραν επιπλέον υλικό, ανάλυση, προτάσεις και ιδέες για τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις και για τη στρατηγική που χρειάζεται η χώρα
Αλλά τώρα ερχόμαστε στο δια ταύτα. Τώρα όλες αυτές οι προτάσεις -ή, έστω, όσες επιλεγούν ως προτεραιότητες από τη σημερινή κυβέρνηση και από τις αμέσως επόμενες- θα πρέπει να γίνουν πράξη. Να μεταφραστούν σε θεσμικό υπόβαθρο και να προκαλέσουν τις απαραίτητες αλλαγές για να πάρει μπρος η οικονομία, να έρθουν επενδύσεις, να τονωθούν οι παραγωγικές και εξαγωγικές δραστηριότητες και να ανοίξουν πολλές και καλές νέες θέσεις εργασίας.
Το αμέσως επόμενο διάστημα η διαΝΕΟσις, για να βοηθήσει σε αυτό το σημαντικό και επείγον έργο, θα αρχίσει να δημοσιεύει μια σειρά από έρευνες και policy papers. Τα κείμενα αυτά θα περιέχουν μια συνοπτική αποτύπωση της σημερινής κατάστασης και των βασικών προβλημάτων σε κάθε έναν από τους κρίσιμους κλάδους, και επιπλέον μια σειρά συγκεκριμένων προτάσεων πολιτικής για την επίλυση τους. Μεταξύ άλλων, προετοιμάζουμε policy papers με προτάσεις για την τοπική αυτοδικοίκηση, την επαγγελματική κατάρτιση, την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, τον κλάδο των logistics, την εκπαίδευση και την ενέργεια. Στο ίδιο πνεύμα, δε, τους επόμενους μήνες ακολουθούν και μεγαλύτερες, αναλυτικότερες έρευνες για πολλά από αυτά τα θέματα (για την κλιματική αλλαγή, την επαγγελματική κατάρτιση, την ενεργειακή πολιτική - η τελευταία σε συνεργασία με το ΙΟΒΕ). Η αρχή γίνεται με τη δημοσίευση μιας έρευνας υπό τον συντονισμό του Ν. Χριστοδουλάκη για τα απαραίτητα δημοσιονομικά μέτρα και τις παρεμβάσεις της υπό εξέλιξη ασφαλιστικής και φορολογικής μεταρρύθμισης. Η έρευνα αποτελεί μια επικαιροποιημένη, ανανεωμένη έκδοση αντίστοιχης, τριπλής έρευνας που δημοσιεύσαμε το 2018. Μπορείτε να τη διαβάσετε, εδώ:
Η Επανεκκίνηση Της Ελληνικής Οικονομίας.
Ταμείο Ανάκαμψης Kαι Δημοσιονομικές Προοπτικές
Φιλοδοξούμε αυτό το υλικό να φανεί χρήσιμο στα κέντρα λήψης αποφάσεων, αλλά και να συνεισφέρει και στον δημόσιο διάλογο, ο οποίος είναι απαραίτητο το επόμενο διάστημα να διεξάγεται με νηφαλιότητα, λογική και με στόχο την επίτευξη θαρραλέων συναινέσεων.
Μέσα στην καταχνιά της πανδημίας, η ευκαιρία που διαμορφώνεται για τη χώρα μας είναι πολύ μεγάλη και είναι ίσως η τελευταία για μια γενιά που έχει ήδη ζήσει μια δεκαετία αέναης κρίσης. Δεν έχουμε την πολυτέλεια να τη χάσουμε.
