Το πρόβλημα της έλλειψης κοινόχρηστων χώρων πρασίνου στο κέντρο της Αθήνας είναι ένα πρόβλημα μεγάλο και χρόνιο. Σε πολλές περιοχές, ειδικά στις πιο πυκνοκατοικημένες και υποβαθμισμένες περιοχές του κέντρου, οι περισσότεροι κάτοικοι δεν έχουν εύκολη πρόσβαση σε πάρκα ή σε άλλους ανοιχτούς χώρους αναψυχής και αθλητισμού, πράγμα που έχει μια σειρά από συνέπειες στην ποιότητα ζωής τους, στην υγεία, στο μικροκλίμα κλπ. Είναι, όμως, και ένα πρόβλημα πολύ δύσκολο στη λύση του. Πώς μπορείς να προσθέσεις πάρκα σε μια πυκνοκατοικημένη περιοχή;
Η νέα έρευνα της διαΝΕΟσις, η οποία εκπονήθηκε από το Σωματείο ΚΑΠΠΑ (Πρωτοβουλία για την Κρατική Ακίνητη Περιουσία, την Προστασία και Αξιοποίησή της) σε συνεργασία με μια πολυμελή ομάδα εμπειρογνωμόνων υπό τον συντονισμό του αρχιτέκτονα και πολεοδόμου Αριστείδη Ρωμανού, προτείνει μια μεθοδολογία για την υλοποίηση τέτοιας μορφής έργων στο κέντρο της πόλης. Οι ερευνητές περιγράφουν τον φορέα και το νομικό πλαίσιο που θα επέτρεπαν στοχευμένες και προσεκτικά σχεδιασμένες παρεμβάσεις και αναπλάσεις στον αστικό ιστό, με πεζοδρομήσεις, ενοποιήσεις προϋπαρχόντων ανοιχτών χώρων και σε κάποιες περιπτώσεις απαλλοτριώσεις κτηρίων για τη δημιουργία μικρού και μεσαίου μεγέθους πάρκων που θα αποτελούσαν πολύτιμους πυρήνες αναψυχής και συνάντησης των τοπικών κοινωνιών στις υποβαθμισμένες περιοχές της Αθήνας.
Η έρευνα αναλύει όλες τις πτυχές του θέματος, από τις απαραίτητες νομοθετικές ρυθμίσεις και τις αρμοδιότητες που θα πρέπει να έχουν οι φορείς υλοποίησης, μέχρι τα κριτήρια επιλογής των περιοχών και το φαινόμενο “NIMBY”. Καταλήγει, μάλιστα, στην ενδεικτική παρουσίαση δύο προτάσεων για τέτοιου τύπου παρεμβάσεις σε συγκεκριμένες γειτονιές στα Κάτω Πατήσια.
Μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρη την έρευνα εδώ. Παρακάτω θα δούμε συνοπτικά τα βασικά στοιχεία της.
ΠΑΡΚΑ ΓΕΙΤΟΝΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ (PDF)
1. Τι είναι τα πάρκα γειτονιάς;
Τα πάρκα γειτονιάς είναι κοινόχρηστοι χώροι πρασίνου οι οποίοι εξυπηρετούν κατά κανόνα τις γειτονιές που βρίσκονται μέχρι και 400-500 μέτρα μακριά, όλους τους πολίτες που ζουν σε σπίτια από τα οποία μπορούν να φτάσουν στο πάρκο πεζή, δηλαδή. Είναι κατά κανόνα μικρές εκτάσεις (οι προτάσεις που θα δούμε παρακάτω είναι της τάξης των 20 στρεμμάτων) αλλά πολύ μεγαλύτερες από τις συνήθεις μικρές πλατείες του κέντρου, και μπορούν να φιλοξενήσουν ποικίλη βλάστηση και μια σειρά από χρήσιμες δραστηριότητες για τους περίοικους.
Τέτοια πάρκα γειτονιάς, όπως μπορεί εύκολα να γίνει αντιληπτό, είναι σκόπιμο να φτιαχτούν κυρίως σε υποβαθμισμένες περιοχές της πόλης, όπου η πυκνότητα του πληθυσμού είναι μεγάλη και, επομένως, οι διαθέσιμοι ελεύθεροι δημόσιοι χώροι είναι μικρότεροι. Σε κάποιες από τις πυκνοδομημένες περιοχές της Αθήνας, δε, ζουν άνθρωποι από χαμηλότερα κοινωνικοοικονομικά στρώματα, οι οποίοι έχουν μεγαλύτερη ανάγκη για ελεύθερους, ανοιχτούς χώρους, καθώς στερούνται εναλλακτικών λύσεων (κήπους, μεγάλες βεράντες, πρόσβαση σε αθλητικούς χώρους). Ακόμα και η ηλικιακή κατανομή του πληθυσμού παίζει ρόλο. Ένα πάρκο γειτονιάς είναι περισσότερο χρήσιμο σε υποβαθμισμένες περιοχές όπου ζουν άνθρωποι με πολύ ελεύθερο χρόνο, όπως ηλικιωμένοι ή παιδιά.
Αλλά πώς φτιάχνονται τέτοιοι χώροι σε μια πυκνοδομημένη πόλη;
Οι ερευνητές επισημαίνουν τρεις τρόπους: Ο Tύπος Α, όπως τον ονοματίζουν, προκύπτει με την απαλλοτρίωση ενός ολόκληρου οικοδομικού τετραγώνου ή ενός ενιαίου χώρου μεγάλου μεγέθους. Ο Tύπος Β στηρίζεται στις πεζοδρομήσεις ενός ή περισσότερων δρόμων, και τις συμπληρωματικές απαλλοτριώσεις χώρων κατά μήκους του δρόμου (ή των δρόμων) για τη δημιουργία ενός ελεύθερου ενιαίου χώρου. Ο Τύπος Γ, δε, στηρίζεται στην επέκταση και την ενίσχυση υφιστάμενων χώρων πρασίνου. Οι ενδεικτικές προτάσεις στις οποίες καταλήγουν οι ερευνητές χρησιμοποιούν τις δύο πρώτες μεθόδους, αντίστοιχα.
Αξίζει εδώ να αναφέρουμε ότι η ιδέα τέτοιων παρεμβάσεων στον αστικό ιστό δεν είναι καινούργια. Μπήκε στον δημόσιο διάλογο για πρώτη φορά το 2011, όταν συζητιόταν η δημιουργία ενός γιγάντιου μητροπολιτικού πάρκου στο Ελληνικό. Η μελέτη “Το Ελληνικό και η αναβίωση του κέντρου” του Αριστείδη Ρωμανού τότε έδειχνε πώς η παραχώρηση τμήματος της έκτασης του Ελληνικού για την κατασκευή κατοικιών θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει τη δημιουργία πολλών μικρού και μεσαίου μεγέθους πάρκων γειτονιάς στις υποβαθμισμένες περιοχές του κέντρου της Αθήνας. Συγκεκριμένα, η μελέτη έδειχνε πως πουλώντας νέα ακίνητα αξίας 114,5 εκατ. ευρώ στην έκταση του Ελληνικού το Δημόσιο θα μπορούσε να κατασκευάσει ένα πάρκο περίπου 20 στρεμμάτων στα πυκνοδομημένα Πατήσια, μεταστεγάζοντας περίπου 500 νοικοκυριά.
Παρόμοια σχέδια έχουν υλοποιηθεί και στο εξωτερικό, σε πόλεις όπως η Βαρκελώνη, η Νέα Υόρκη και το Τόκιο, αλλά κυρίως σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα. Το σχέδιο των Λόφων Ροπόνγκι στο Τόκιο, για παράδειγμα, αφορούσε μια γιγάντια έκταση η ανάπλαση της οποίας χρειάστηκε την εξαγορά 400 ιδιοκτησιών, $4 δισ. και 17 ολόκληρα χρόνια για να ολοκληρωθεί. Στη δική μας χώρα κατά κανόνα οι αναπλάσεις δεν ξεπερνούν τις διαπλατύνσεις δρόμων και τις ήπιες παρεμβάσεις σε πλατείες και άλλους δημόσιους χώρους. Τα μόνα έργα που μπορούν να συγκριθούν με τα ξένα παραδείγματα -αλλά και με την πρόταση αυτής της μελέτης- ήταν αναπλάσεις προσφυγικών κατοικιών που έγιναν τις δεκαετίες του ’70 και το ’80 από τη Δημόσια Επιχείρηση Πολεοδομίας και Στέγασης (ΔΕΠΟΣ).
2. Γιατί δεν φτιάχνονται ήδη πάρκα γειτονιάς στις πόλεις;
Η δημιουργία τέτοιων πάρκων είναι, ομολογουμένως, δύσκολη υπόθεση. Η έρευνα αναλύει εξαντλητικά τα πιθανά εμπόδια που κάνουν την υλοποίηση τέτοιων σχεδίων εξαιρετικά περίπλοκη, από το ελλιπές νομικό πλαίσιο και την απουσία κατάλληλων και επαρκώς ανεξάρτητων αρμόδιων φορέων μέχρι το κομβικό θέμα της χρηματοδότησης. Δίνουν, όμως, μεγάλη έμφαση στο θέμα των αντιδράσεων των κατοίκων.
Μολονότι η υποχρεωτική απαλλοτρίωση εκτάσεων για τη δημιουργία κοινόχρηστων χώρων, και μάλιστα χωρίς αποζημίωση, προβλέπεται από το Σύνταγμα της χώρας (άρθρο 24), αυτό δεν σημαίνει ότι έργα που απαιτούν την απαλλοτρίωση περιουσιών πολιτών δεν συναντούν αντιδράσεις. Αντίθετα, εξαιτίας των αντιδράσεων σχεδόν πάντα παρόμοιες παρεμβάσεις είτε αποτυγχάνουν, είτε συνοδεύονται από αποζημιώσεις για τους ανθρώπους που χάνουν τις περιουσίες τους για το δημόσιο συμφέρον (ή και για τους ενοικιαστές που χάνουν το σπίτι τους), ενίοτε εξαιρετικά γενναιόδωρες.
Διαβάστε ολόκληρη την έρευνα της διαΝΕΟσις εδώ (PDF)
Το φαινόμενο των αντιδράσεων των πολιτών σε τέτοιες παρεμβάσεις είναι πολύ σημαντικό, και οι ερευνητές αφιερώνουν το κεφάλαιο 7.1 της έρευνας σε αυτό. Το ύψος της αποζημίωσης που θα πρέπει να τους δοθεί είναι επίσης ένα σημαντικό πρόβλημα, ενώ οι ερευνητές δίνουν μεγάλο βάρος και στο θέμα της διαφάνειας της όλης διαδικασίας. Οι ιδιοκτήτες που θα συμμετάσχουν στη διαδικασία, γράφουν, θα πρέπει να είναι καλά ενημερωμένοι για όλα τα στάδιά της, να έχουν πρόσβαση σε συμβουλευτική υποστήριξη και, βεβαίως, κάθε δυνατότητα νομικής αμφισβήτησης της απαλλοτρίωσης και του ύψους της αποζημίωσης. Οι ερευνητές προτείνουν, δε, οι τυχόν αποζημιώσεις που θα δοθούν να είναι κοντά στις επικαιροποιημένες αγοραίες τιμές, όπως αυτές θα εξακριβωθούν από ειδικούς εκτιμητές.
3. Πώς φτιάχνεται ένα πάρκο γειτονιάς;
Στο κεφάλαιο 8 της έρευνας οι μελετητές περιγράφουν λεπτομερώς τα βήματα που πρέπει να ακολουθηθούν για να κατασκευαστεί ένα πάρκο γειτονιάς. Επιγραμματικά είναι τα εξής:
- Εκπόνηση στρατηγικής πολεοδομικής μελέτης, που χωροθετεί το πάρκο γειτονιάς.
- Προγραμματισμός υλοποίησης με βάση τις προτεραιότητες που θέτει η μελέτη.
- Σύνταξη και θεσμοθέτηση κανονισμών που ορίζουν τις επιδοτήσεις για τα θιγόμενα από την παρέμβαση νοικοκυριά, τις ελάχιστες προδιαγραφές για το πράσινο και άλλα τέτοια θέματα.
- Ενέργειες για την αγορά, την απαλλοτρίωση ή την αντιπαροχή των ακινήτων και των οικοπέδων που προβλέπονται από την πολεοδομική μελέτη.
- Εκπόνηση όλων των απαραίτητων μελετών για τον σχεδιασμό του πάρκου από τον φορέα υλοποίησης ή εξωτερικούς συνεργάτες.
- Διενέργεια διαγωνισμών κατασκευής έργων και επίβλεψη.
- Διενέργεια διαγωνισμών για τη μίσθωση τυχόν εγκαταστάσεων με ανταποδοτική χρήση στο πάρκο.
- Παράδοση του πάρκου στον φορέα διαχείρισης.
Επιπλέον οι δραστηριότητες του φορέα υλοποίησης ενός τέτοιου πάρκου μπορεί να περιλαμβάνουν τη σύναψη προγραμματικών συμβάσεων με φορείς του δημοσίου, τη σύναψη συμβάσεων ΣΔΙΤ, την προώθηση τυχόν νομοθετικών ρυθμίσεων απαραίτητων για την υλοποίηση του έργου, τη σύναψη δανείων για τη χρηματοδότηση της κατασκευής του πάρκου και την προσφυγή σε άλλες πηγές χρηματοδότησης εθνικών, ευρωπαϊκών ή διεθνών οργανισμών, ή την προσέλκυση χορηγιών, μεταξύ πολλών άλλων.
Ποιος είναι ο φορέας που θα αναλάβει, όμως, να τα φέρει όλα αυτά εις πέρας; Οι δήμοι; Οι περιφέρειες; Ένας νέος φορέας “ειδικού σκοπού”; Αυτή είναι μια δύσκολη άσκηση στην οποία οι ερευνητές αφιέρωσαν πολλές σελίδες, μελετώντας όλους τους διαφορετικούς τύπους φορέων που υλοποιούν παρόμοιες δράσεις στη χώρα μας (συμπεριλαμβανομένων και συγκεκριμένων παραδειγμάτων όπως η ΕΑΧΑ, η ΔΕΠΟΣ και το Διάζωμα). Καταλήγουν στην πρόταση για τη δημιουργία ενός νέου φορέα που θα πρέπει να είναι δημόσια επιχείρηση (Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου) που επιτελεί έργο κοινής ωφέλειας. Ο ιδρυτικός νόμος του οργανισμού θα πρέπει να του δίνει τις αρμοδιότητες για να επιτελεί όλες τις παραπάνω λειτουργίες, ενώ θα πρέπει να διοικείται από ΔΣ στο οποίο θα εκπροσωπούνται το Δημόσιο (με εκπρόσωπο του αρμόδιου υπουργείου), ο δήμος, η περιφέρεια, οι κάτοικοι της γειτονιάς στην οποία κατασκευάζεται το πάρκο αλλά και ενδεχομένως και εκπρόσωποι του ΤΕΕ, του Οικονομικού Επιμελητηρίου ή Ανώτατοι Δικαστικοί.
Ένας τέτοιος φορέας θα είχε την αυτονομία, την ανεξαρτησία και τις αρμοδιότητες για να κατασκευάσει πάρκα σαν αυτά που περιγράφονται λεπτομερώς στην έρευνα.
4. Πού πρέπει να κατασκευαστούν πάρκα γειτονιάς;
Ο προσδιορισμός των κριτηρίων για τη χωροθέτηση ενός τέτοιου πάρκου είναι μια σημαντική συνεισφορά της συγκεκριμένης μελέτης. Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα εμπόδια που αναφέρθηκαν παραπάνω μετριάζονται αν η περιοχή που θα επιλεγεί περιλαμβάνει δημόσια ή δημοτική γη, παλαιά και εγκαταλελειμμένα κτήρια, ή πολλά αδόμητα οικόπεδα και χαμηλό συντελεστή δόμησης. Ρόλο στην επιλογή παίζουν επίσης το υφιστάμενο δίκτυο των πεζοδρόμων, η διαθεσιμότητα των κοινόχρηστων χώρων και η σχέση με υφιστάμενες κοινωφελείς υποδομές.
Για να επιλέξουν τις περιοχές που θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως υπόδειγμα για τη δημιουργία ενός πάρκου γειτονιάς, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν πρόσφατη έρευνα του ΕΚΚΕ η οποία χώρισε την μητροπολιτική περιοχή της Αθήνας σε 3.000 κομμάτια-χωρικές μονάδες και χαρτογράφησε το προφίλ κάθε μιας (που έχει λίγο-πολύ το μέγεθος συνοικίας) ανάλογα με το δημογραφικό, κοινωνικό και οικονομικό της προφίλ, αλλά και ως προς το πόσο πυκνοκατοικημένη είναι (μπορείτε να δείτε τους πολύ ενδιαφέροντες αναλυτικούς χάρτες στο PDF της μελέτης). Χρησιμοποιώντας αυτά τα δεδομένα, και σε συνεργασία με στελέχη του Δήμου Αθηναίων, οι ερευνητές επικέντρωσαν το ενδιαφέρον τους σε μια ευρύτερη περιοχή του κέντρου της Αθήνας. Η περιοχή αυτή εκτείνεται σε γενικές γραμμές από τα Άνω Πατήσια στα βόρεια μέχρι την πλατεία Βάθης στα νότια, και από την Πατησίων στα ανατολικά μέχρι την ΠΑΘΕ στα Δυτικά.
Η περιοχή αυτή περιλαμβάνει διάφορες συνοικίες που στο παρελθόν φιλοξενούσαν κατοικίες της μέσης και ανώτερης μέσης αστικής τάξης, όπως τις περιοχές γύρω από τη πλατεία Βικτωρίας και την πλατεία Αμερικής, που στη συνέχεια υποβαθμίστηκαν, αλλά και περιοχές που ήταν πάντα υποβαθμισμένες, όπως οι γειτονιές βορείως της πλατείας Βάθης, ανάμεσα στην Αχαρνών και τη Λιοσίων. Σύμφωνα με την ανάλυση του 6ου κεφαλαίου της έρευνας, τέτοιες περιοχές στο κέντρο της πόλης είδαν τις αξίες των ακινήτων να μειώνονται τις τελευταίες δεκαετίες. Καθώς το πλεονέκτημα του να ζει κάποιος κοντά στο κέντρο έφθινε, οι πιο εύποροι κάτοικοι μετακόμιζαν στα βόρεια προάστια αναζητώντας καλύτερη ποιότητα ζωής. Νέοι κάτοικοι χαμηλότερων εισοδημάτων έρχονταν στα ακίνητα των περιοχών, πολλά από τα οποία πλέον είναι κατά κανόνα παλιά και όχι καλά συντηρημένα. Στα τέλη του 2016, κατοικήσιμα διαμερίσματα σε χαμηλούς ορόφους είχαν φτάσει να προσφέρονται ακόμα και σε τιμές 400-500 ευρώ το τετραγωνικό.
Διαβάστε ολόκληρη την έρευνα της διαΝΕΟσις εδώ (PDF)
Μέσα σε αυτό το γεωγραφικό παραλληλόγραμμο, οι ερευνητές μελέτησαν κάθε γειτονιά σε βάθος οικοδομικού τετραγώνου, και τελικά κατέληξαν σε πέντε πιθανές γειτονιές που πληρούν πολλές από τις παραπάνω προδιαγραφές. Από αυτές τις πέντε, ανέλυσαν λεπτομερώς τις δύο: Η μία βρίσκεται εκεί που σήμερα υπάρχει το αμαξοστάσιο των ΚΤΕΛ στη Λιοσίων, και η δεύτερη, λίγες εκατοντάδες μέτρα ανατολικότερα, έχει ως άξονα την οδό Ευγενίου Καραβία. Οι δύο περιοχές βρίσκονται πολύ κοντά μεταξύ τους (είναι εκατέρωθεν του σταθμού του ΗΣΑΠ Κάτω Πατήσια, λίγο-πολύ) αλλά είναι αρκετά διαφορετικές. Στις περιοχές αυτές σχεδίασαν δύο συγκεκριμένες και λεπτομερείς παρεμβάσεις, ώστε ο αναγνώστης να μπορεί να πάρει μια καλή ιδέα για το είδος των “Πάρκων Γειτονιάς” που κουβεντιάζουμε. Τα σχέδια περιλαμβάνουν ακόμα και λεπτομερείς αναφορές για τα υλικά που θα χρησιμοποιηθούν, για το είδος της δενδροφύτευσης και για τη χωροθέτηση δραστηριοτήτων εντός των πάρκων.
Επιπλέον οι ερευνητές κοίταξαν λεπτομερώς το νομικό πλαίσιο, τις απαραίτητες πολεοδομικές παρεμβάσεις, το θέμα των απαλλοτριώσεων και πιθανά χρηματοδοτικά εργαλεία, μια ανάλυση για το κόστος κάθε παρέμβασης, ενώ καταθέτουν και μια πρόταση για τον φορέα που θα είναι αρμόδιος για την υλοποίηση τέτοιων έργων, ένα θέμα πολύπλοκο αλλά εξαιρετικά κρίσιμο.
Αυτή η καταγραφή, μολονότι είναι πλήρης, δεν αποτελεί ολοκληρωμένη στρατηγική μελέτη για την κάθε μία από τις δύο περιοχές. Ωστόσο, δίνει μια πολύ καλή εικόνα για το πώς θα μπορούσαν να μοιάζουν τέτοιες αναπλάσεις και αποτελεί αφορμή για συζήτηση για τα επιμέρους θέματα που εγείρουν.
Ας δούμε μερικές λεπτομέρειες.
Πάρκο 1: Σταθμός ΚΤΕΛ
Η περιοχή αυτή βρίσκεται στα επονομαζόμενα “Θυμαράκια”, στο τρίγωνο που ορίζεται από τις λεωφόρους Αχαρνών και Λιοσίων, και την οδό Στρατηγού Κάλλαρη. Η παρέμβαση στο σημείο αυτό έχει ως άξονα την -πολύ πλατιά, στην αρχή της- οδό Στρατηγού Δαγκλή. Το μεγαλύτερο μέρος του πάρκου που σχεδίασαν εδώ οι ερευνητές καταλαμβάνει την έκταση όπου σήμερα βρίσκεται ο σταθμός των ΚΤΕΛ, η οποία προγραμματίζεται ήδη να αδειάσει (η μετεγκατάσταση των ΚΤΕΛ στον Ελαιώνα έχει ήδη δρομολογηθεί).
Η ερευνητική ομάδα, λοιπόν, προτείνει τη δημιουργία ενός μεγάλου πάρκου στην θέση όπου σήμερα βρίσκεται ο σταθμός των ΚΤΕΛ, μαζί με την πεζοδρόμηση της οδού Στρατηγού Δαγκλή και λίγων γύρω δρόμων, και την ενοποίηση στην όλη έκταση των ελάχιστων κοινόχρηστων περιοχών, όπως την πλατεία Γουέμπλεϊ με το γήπεδο μπάσκετ και τριγωνικές γωνίες οικοπέδων με δεντράκια. Σύμφωνα με την πρόταση, η όλη έκταση μεταμορφώνεται σε ένα ενιαίο πάρκο περίπου 28 στρεμμάτων, το οποίο εκτείνεται πρακτικά από τη Στρατηγού Κάλλαρη στα βόρεια μέχρι τη Λιοσίων 430 μέτρα πιο νότια.
Σύμφωνα με την εκτίμηση των ερευνητών, το κόστος απόκτησης των ακινήτων έκτασης περίπου 12.000 τ.μ. τα οποία θα χρειαστεί να απαλλοτριωθούν για τις ανάγκες της κατασκευής του πάρκου κυμαίνονται από €12 εκατ. μέχρι €17,2 εκατ. (κατώτερη και ανώτερη εμπορική τιμή αντίστοιχα).
Το κόστος των κατεδαφίσεων υπολογίζεται στα €500.000, ενώ το κόστος της διαμόρφωσης του πάρκου υπολογίζεται στα €7,8 εκατ.
Το συνολικό κόστος για το πάρκο στην οδό Δαγκλή υπολογίζεται ανάμεσα στα €20 και €25,5 εκατομμύρια.
Πάρκο 2: Οδός Ευγένιου Καραβία
Η οδός Ευγενίου Καραβία είναι ένας σχετικά στενός μονόδρομος μήκους 560 μέτρων που αποτελεί, πρακτικά, την επέκταση της Στρατηγού Καλλάρη ανατολικά της Αχαρνών και εκτείνεται μέχρι την Πατησίων. Βρίσκεται σε μια συνοικία ενδιαφέρουσα, που μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα φιλοξενούσε μεγάλες ιδιοκτησίες με ανθόκηπους και βίλες επιφανών Αθηναίων (ελάχιστες εκ των οποίων σώζονται, σε κακή κατάσταση) αλλά σήμερα είναι αρκετά υποβαθμισμένη.
Η παρέμβαση που προτείνουν οι ερευνητές εδώ είναι διαφορετική. Συγκεκριμένα, προτείνουν την πεζοδρόμηση της Ευγενίου Καραβία (με τη μετατροπή της σε ήπιας κυκλοφορίας) και την ενοποίησή της με μια σειρά από κοινόχρηστους χώρους διαφόρων ειδών που βρίσκονται κατά μήκος της, από το προαύλιο της φοιτητικής εστίας και έναν παιδότοπο με γήπεδο μπάσκετ μέχρι την μικρή πλατεία Αγίας Παρασκευής. Ο μακρόστενος ενοποιημένος ελεύθερος χώρος που θα προέκυπτε θα είχε έκταση περίπου 21 στρέμματα.
Σύμφωνα με την εκτίμηση των ερευνητών, το κόστος απόκτησης των ακινήτων έκτασης περίπου 5.000 τ.μ. τα οποία θα χρειαστεί να απαλλοτριωθούν για τις ανάγκες της κατασκευής του πάρκου κυμαίνονται από €5,8 εκατ. μέχρι €8,5 εκατ. (κατώτερη και ανώτερη εμπορική τιμή αντίστοιχα).
Το κόστος των κατεδαφίσεων εδώ υπολογίζεται στα €250.000, το κόστος της επανακατασκευής και αναβάθμισης κτηρίων που πρέπει να διασωθούν σε €550.000, ενώ το κόστος της διαμόρφωσης του πάρκου υπολογίζεται στα €5,8 εκατ.
Το συνολικό κόστος για το πάρκο στην οδό Καραβία υπολογίζεται ανάμεσα στα €12,5 και €15 εκατομμύρια.
Όπως γίνεται σαφές, τέτοιες παρεμβάσεις έχουν υψηλό κόστος, ακόμα κι όταν είναι “προσγειωμένες” σε κλίμακα και σε μέγεθος, όπως συμβαίνει με τις ενδεικτικές προτάσεις της έρευνας. Οι ερευνητές επισημαίνουν πιθανές πηγές χρηματοδότησης, όπως σχετικά ευρωπαϊκά προγράμματα, χορηγίες, ή πρωτοβουλίες της ομογένειας.
Ωστόσο, το πιθανό όφελος από τέτοιες παρεμβάσεις, πέραν της αναμενόμενης αύξησης της αξίας των ακινήτων σε εξαιρετικά υποβαθμισμένες περιοχές, περιλαμβάνει και τη αναβάθμιση της ποιότητας ζωής χιλιάδων πολιτών, ευεργετικές συνέπειες στη δημόσια υγεία, στο μικροκλίμα των επιβαρυμένων γειτονιών της πόλης, στην ενδυνάμωση των τοπικών κοινωνιών και του κοινωνικού κεφαλαίου. Το κόστος τέτοιων παρεμβάσεων, μοιραία, είναι μεγάλο. Το όφελος μπορεί να είναι ανυπολόγιστο.
ΠΑΡΚΑ ΓΕΙΤΟΝΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ (PDF)
