διαβάστε ακόμα
Ξένες Επενδύσεις, Παιδεία και Εξωστρέφεια: Πώς Σώθηκε Η Ιρλανδία
O Aρίστος Δοξιάδης είναι εταίρος της BIG PI VENTURES και μέλος του advisory board της διαΝΕΟσις. Μας μίλησε στο πλαίσιο της έρευνας της διαΝΕΟσις για τις άμεσες ξένες επενδύσεις στην Ιρλανδία.
Μπορείτε να μας εξηγήσετε τι ακριβώς είναι τα περίφημα FDI;
Υπάρχουν δύο είδη FDI (Foreign Direct Investments - Άμεσες Ξένες Επενδύσεις), αυτά που είναι εξαγορές επιχειρήσεων και το λεγόμενο greenfield, που σημαίνει ότι έρχομαι και στήνω εργοστάσιο από το μηδέν ή στήνω ξενοδοχείο από το μηδέν. Όλα το FDI στην Ελλάδα είναι το πρώτο είδος. Και στους εθνικούς λογαριασμούς, όταν λέμε επενδύσεις δεν εννοούμε τις εξαγορές, αν σου πουλήσω εγώ το σπίτι μου δεν είναι επένδυση, δεν εμφανίζεται ως νέα επένδυση. Συχνά ακούμε ότι αυξήθηκαν στην Ελλάδα οι ξένες επενδύσεις επειδή ήρθαν π.χ οι Ιταλοί και εξαγόρασαν τον ΟΣΕ, αλλά όταν μετράμε πραγματικά τι σημαίνει αύξηση επενδύσεων δεν κοιτάμε αυτό, κοιτάμε το καινούργιο κεφάλαιο που δημιουργήθηκε.
Ο βασικός λόγος που στην Ελλάδα δεν μπορούμε να προσελκύσουμε έναν ικανοποιητικό αριθμό άμεσων ξένων επενδύσεων είναι ότι η γραφειοκρατία είναι πάρα πολύ μεγάλη και δεν την καταλαβαίνουν οι ξένοι.
Γιατί δεν καταφέρνουμε να προσελκύσουμε έναν ικανοποιητικό αριθμό άμεσων ξένων επενδύσεων;
Ο βασικότερος λόγος είναι ότι η γραφειοκρατία είναι πάρα πολύ μεγάλη, και δεν την καταλαβαίνουν οι ξένοι. Είναι πιο εύκολο σε έναν Έλληνα να τη διαχειριστεί και να κάνει μία καινούργια δουλειά, από έναν ξένο που έρχεται από το μηδέν. Γι’ αυτό και όταν γίνονταν στο παρελθόν ξένες επενδύσεις, όπως στην κινητή τηλεφωνία, υπήρχε πάντα ένας Έλληνας συνεταίρος που μπορούσε να “καθαρίσει“ με τα θέματα αδειών κλπ. Η Vodafone, για παράδειγμα, όταν ήρθε στην Ελλάδα ήρθε με Έλληνες συνεταίρους, λεγόταν Panafon τότε. Μετά έγινε η πλήρης εξαγορά.
Υπάρχουν κι άλλοι λόγοι;
Η Ελλάδα δεν ευνοεί μεγάλης κλίμακας επενδύσεις επειδή όλα εδώ είναι μικρής κλίμακας. Τα οικόπεδα είναι μικρής κλίμακας, οι ιδιοκτησίες είναι μικρής κλίμακας. Δεν έχουμε κουλτούρα μαζικής παραγωγής, να μπει ένας εργοδότης για παράδειγμα στα Οινόφυτα και να προσλάβει 3.000 υπαλλήλους που θα δουλεύουν συστηματικά. Υπάρχουν χώρες που σηκώνουν μεγάλες βιομηχανίες και άλλες που δεν αντέχουν.
Ο τουρισμός δεν θα μπορούσε να προσελκύσει επενδύσεις;
Θα μπορούσαμε να δούμε FDI στον τουρισμό. Νομίζω όμως πως και εκεί προτιμούν να βρίσκουν έτοιμες μονάδες που έχει δημιουργήσει ένας Έλληνας, έχει πάρει τις άδειες, οπότε έρχονται μετά και αγοράζουν και αναβαθμίζουν. Είναι πιο εύκολο για αυτούς να πάρουν κάτι έτοιμο.
Η Ιρλανδία έχει στοιχεία που θα μπορούσαμε να ακολουθήσουμε;
Το άλλο είδος FDI που δεν μοιάζει με μεγάλη επένδυση αλλά μπορεί να δημιουργήσει μεγάλους κύκλους εργασιών είναι αυτό που έχει η Ιρλανδία, όταν έρχονται δηλαδή και εγκαθίστανται μεγάλες πολυεθνικές επιχειρήσεις τεχνολογίας ή υπηρεσιών. Η Ελλάδα έχει όλα τα στοιχεία για να προσελκύσει τέτοιες εταιρείες, και το βλέπουμε να συμβαίνει σιγά σιγά. Και εκεί δεν έχεις τόσο μεγάλο πρόβλημα αδειών. Δεν είναι θέμα χωροταξίας, δεν είναι δύσκολο να φτιάξεις ένα μεγάλο γραφείο.
Γιατί λοιπόν δεν προχωρούμε πιο γρήγορα;
Ειδικά σε αυτό το θέμα έχουμε πυροβολήσει λίγο το πόδι μας με τους πολύ υψηλούς φόρους και εισφορές, που δεν τους έχει ένας υπάλληλος των 1.000 ευρώ αλλά άμα φτάσεις στα 2.000 και πάνω τον μήνα καθαρά, τότε το κόστος για τον εργοδότη είναι πάρα πολύ υψηλό, είναι από τα υψηλότερα στον κόσμο. Και αυτό σημαίνει πως η Ελλάδα, που ακόμα και για λόγους κλίματος και επειδή έχουμε και προσωπικό με πτυχία θα μπορούσε να προσελκύσει πιο πολλές τέτοιες επενδύσεις, μόνο και μόνο εξαιτίας της μεγάλης αύξησης των φόρων πυροβολεί το πόδι της.
Στην Ελλάδα θα βοηθούσε πολύ μια μεταρρύθμιση στον τρόπο λειτουργίας των ΑΕΙ έτσι ώστε να τους δοθεί η αυτονομία να μπορούν να αλλάζουν το μίγμα των σπουδών παρακολουθώντας την αγορά εργασίας. Για να μπορέσουμε να προσελκύσουμε όμως τις startups, θα έπρεπε να υπάρχει ένα πολύ συγκεκριμένο πακέτο κινήτρων για αυτούς.
Στην Ιρλανδία επιμένουν πολύ στο θέμα της εκπαίδευσης…
Πράγματι, θα βοηθούσε πολύ μια μεταρρύθμιση στον τρόπο λειτουργίας των ΑΕΙ έτσι ώστε να τους δοθεί η αυτονομία να μπορούν να αλλάζουν το μίγμα των σπουδών παρακολουθώντας την αγορά εργασίας. Για να μπορέσουμε να προσελκύσουμε όμως τις startups, θα έπρεπε να υπάρχει ένα πολύ συγκεκριμένο πακέτο κινήτρων για αυτούς. Θα σας πω ένα παράδειγμα. Μια εταιρεία, η Workable, στην οποία είχαμε επενδύσει και μεγάλωσε αρκετά, είναι πολύ πετυχημένη τώρα, μετά την Αθήνα άνοιξε γραφείο στη Βοστώνη και όταν είχε φτάσει να έχει 100 άτομα συνολικά, 80 στην Αθήνα και 20 στη Βοστώνη, πήγε και τους βρήκε ο εμπορικός ακόλουθος της πρεσβείας της Ολλανδίας στις ΗΠΑ για να τους πει πως αν θέλουν να επεκταθούν στην Ευρώπη, η Ολλανδία είναι ο κατάλληλος τόπος. Ανέφερε και μια σειρά κινήτρων. Είναι σαφές πως η Ελλάδα δεν το κάνει αυτό. Αν αλλάζαμε αυτό το σύστημα θα είχαμε πολύ γρήγορη ανάπτυξη αυτού του τομέα και θα έρχονταν αρκετές μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας να δημιουργήσουν κέντρα ανάπτυξης (development centers) στην Ελλάδα.
https://www.youtube.com/watch?v=Ad8Uy3UeYKo
