Είναι χαρά μου που σας βλέπω σήμερα εδώ, στην τελευταία ανοιχτή εκδήλωση της χρονιάς. Σήμερα θα μιλήσουμε για αξίες. Και μάλιστα, για τις αξίες των Ελλήνων όπως αυτές διαμορφώνονται σήμερα, μετά από σχεδόν μια δεκαετία κρίσης.
Διαβάστε Την Έρευνα Για Τις Αξίες Των Ελλήνων
H World Values Survey, όπως θα ακούσετε σε λίγο και από τον Πρόεδρο του ΕΚΚΕ, καθηγητή Νίκο Δεμερτζή, είναι μια μεγάλη, παγκόσμια έρευνα που μελετά τις ανθρώπινες αξίες. Η διαΝΕΟσις με μεγάλη χαρά, σε συνεργασία με το ΕΚΚΕ οργάνωσε και υποστήριξε τη συμμετοχή της χώρας μας στην έρευνα αυτή για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Και βεβαίως τη χρηματοδότησε. Τα πλούσια αποτελέσματα, που δημοσιεύτηκαν πριν από λίγους μήνες, κάποια από τα οποία θα ακούσετε σήμερα, έχουν μεγάλο κοινωνικό και πολιτικό ενδιαφέρον. Το ενδιαφέρον αυτό γίνεται ακόμη πιο σημαντικό επειδή μας δίνει τη δυνατότητα να συγκριθούμε και με όλες τις άλλες χώρες δίπλα μας και να βελτιώσουμε τον βαθμό της αυτογνωσίας μας. Φαίνεται, για παράδειγμα, ότι οι Έλληνες δεν είναι από άλλο πλανήτη. Παρ’ όλο που μας αρέσει να αυτομαστιγωνόμαστε, δεν διαφέρουμε πάρα πολύ από άλλες χώρες του ευρωπαϊκού νότου, όσον αφορά τις αξίες μας. Και πολύ λίγες είναι οι "ελληνικές ιδιαιτερότητες" που μας κάνουν να ξεχωρίζουμε από τη γεωγραφική γειτονιά μας.
Η πιο σημαντική είναι μία: Η εμπιστοσύνη.
Όπως θα ακούσετε σήμερα, οι Έλληνες δεν εμπιστεύονται τους θεσμούς του κράτους, αλλά δεν εμπιστεύονται ούτε ο ένας τον άλλο. Ο μόνος θεσμός που λειτουργεί και απολαμβάνει καθολικής εμπιστοσύνης, το κύτταρο της κοινωνίας, είναι η οικογένεια. Δεν εμπιστευόμαστε τον γείτονα, δεν εμπιστευόμαστε αγνώστους, δεν εμπιστευόμαστε τους ξένους και κατά συνέπεια και αναπόφευκτα, δεν εμπιστευόμαστε ούτε τους θεσμούς που συναποτελούν την κοινωνία μας. Δεν εμπιστευόμαστε τα κόμματα, την κυβέρνηση, τις μη κερδοσκοπικές οργανώσεις, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τις συνδικαλιστικές ή τις εργοδοτικές οργανώσεις.
Κι αυτό δεν είναι απλά ένα χούι. Δεν είναι μια ιδιομορφία. Έχει συνέπειες. Είναι ο λόγος για τον οποίο δυσκολευόμαστε να συνομιλούμε και να συνεργαστούμε ως κοινωνία. Είναι ο λόγος για τον οποίο δεν κατορθώσαμε ποτέ να δημιουργήσουμε ισχυρούς θεσμούς. Και χωρίς την εδραίωση και λειτουργία ισχυρών θεσμών είναι αδύνατον να ευημερήσει μια κοινωνία.
διαβάστε ακόμα
Οι Αξίες Των Ελλήνων Το 2018
Κι εδώ πρέπει να θυμηθούμε ότι στην εποχή μας οι θεσμοί της φιλελεύθερης δημοκρατίας βάλλονται πανταχόθεν, ακόμα και σε χώρες που ακμάζουν, σε κοινωνίες υπεράνω υποψίας. Η κρίση των θεσμών είναι το εύφορο έδαφος για τον λαϊκισμό, την έξαρση των εθνικισμών, την αμφισβήτηση του ευρωπαϊκού κεκτημένου. Εκεί που πιστεύαμε πως η τεχνολογία και η παγκοσμιοποίηση θα φέρουν τον κόσμο πιο κοντά, οι φωνές που ακούγονται δυνατότερα είναι αυτές που ζητούν την ανέγερση τειχών, την επαναφορά προστατευτισμών, την αμφισβήτηση εύθραυστων συμμαχιών και την απομόνωση. Είναι μια παγκόσμια κρίση εμπιστοσύνης.
Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς, σε μια τέτοια συγκυρία, ώστε η δικιά μας κοινωνία να αποκτήσει – ίσως για πρώτη φορά στην ιστορία της – εμπιστοσύνη απέναντι στους θεσμούς της; Η απάντηση οπωσδήποτε δεν είναι απλή. Οι τομές που θα χρειαστούν είναι μεγάλες και δύσκολες. Για να επιτευχθούν δεν αρκεί η πολιτική βούληση μιας κυβέρνησης. Χρειάζεται η συναίνεση από το μεγαλύτερο μέρος του πολιτικού συστήματος και, βέβαια, η συνειδητοποίηση από την πλευρά της κοινωνίας ότι οι αλλαγές αυτές είναι το εθνικό – και κατά συνέπεια – και το ατομικό μας συμφέρον.
διαβάστε ακόμα
Αξίες, Δημοκρατία και Εμπιστοσύνη
Σήμερα, εδώ, έχουμε εκλεκτούς καλεσμένους που μπορούν να μας βοηθήσουν να καταλάβουμε καλύτερα τι κρύβεται πίσω από τα συμπεράσματα αυτής της έρευνας, ποιες είναι οι συνέπειές τους, και τι μπορεί, πραγματικά, να αλλάξει. Ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Νέας Ιωνίας και Φιλαδελφείας Γαβριήλ, ο κύριος Ευάγγελος Βενιζέλος, βουλευτής, πρώην Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ και Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης, έχοντας θητεύσει ως Υπουργός σε έξι Υπουργεία, αν δεν κάνω λάθος. Ο κύριος Νίκος Φίλης, δημοσιογράφος και βουλευτής, πρώην διευθυντής της Αυγής και Υπουργός Παιδείας θα κουβεντιάσουν λίγο αργότερα για τις αξίες των Ελλήνων από τη δική του σκοπιά ο καθένας. Τους ευχαριστώ θερμά για τη συμμετοχή τους και ανυπομονώ να ακούσω τα δικά τους συμπεράσματα.
Από την πλευρά μου θέλω να ευχηθώ και αυτή η έρευνα της διαΝΕΟσις, αλλά και η σημερινή κουβέντα να αποδειχτούν ένας χρήσιμος και αξιόπιστος καθρέφτης στον οποίο μπορούμε να κοιταχτούμε, να μελετήσουμε την εικόνα που εμφανίζεται εκεί, και να διαπιστώσουμε το αν μας αρέσει αυτό που βλέπουμε ή το αν πρέπει, επιτέλους, εμείς ως πολίτες, ως άνθρωποι, να πάρουμε την απόφαση να αλλάξουμε.
