Photography: World Economic Forum / Flickr
Αρθρογραφια |
Ευρώπη & Οικονομια

Επτά Δράσεις-Κλειδιά Για Το Μέλλον Της Ευρώπης

To κείμενο της πρώην Πρoέδρου (2013-2018) της BusinessEurope Έμμα Μαρτσεγκάλια, από το βιβλίο της διαΝΕΟσις "Η Επόμενη Ευρώπη".

| Αύγουστος 2018

Το νέο βιβλίο της διαΝΕΟσις "Η Επόμενη Ευρώπη" είναι μια συλλογή 20 σημαντικών κειμένων για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τη θέση της Ελλάδας σε αυτήν. Είναι διαθέσιμο σε όλα τα καλά βιβλιοπωλεία και στο e-shop μας.

Στις αρχές του 2016 το κλίμα στην Ευρώπη ήταν μάλλον ζοφερό και οι Ευρωπαίοι έτρεφαν πολλές αμφιβολίες σε σχέση με το έργο "Ευρώπη" και με τη διαδρομή προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Αρκετές ευρωπαϊκές χώρες είχαν πληγεί από μία σειρά τρομοκρατικών ενεργειών. Το επονομαζόμενο Ισλαμικό Κράτος κατείχε σημαντικές θέσεις στη Συρία και το Ιράκ, με αποτέλεσμα τη μαζική εισροή προσφύγων στην Ευρώπη. Όλοι είχαν κατά νου το δημοψήφισμα για το Brexit και πολλοί εξέφραζαν φόβους για την επικράτηση του στρατοπέδου της αποχώρησης (όπως τελικά και συνέβη). Στις προεκλογικές αντιπαραθέσεις πολλών ευρωπαϊκών χωρών, αλλά και των ΗΠΑ, ήταν αισθητή η άνοδος του προστατευτισμού και του λαϊκισμού.

Σήμερα, παρότι εξακολουθούμε να αντιμετωπίζουμε πολλές προκλήσεις και παρότι είναι προφανές ότι έχουμε ακόμα πολλή δουλειά να κάνουμε προκειμένου να διαφυλάξουμε τον "ευρωπαϊκό τρόπο" ζωής μας, το BusinessEurope1 και οι ομοσπονδίες-μέλη του σε όλη την Ευρώπη αισθάνονται σίγουρα μεγαλύτερη αισιοδοξία. Και υπάρχουν δύο λόγοι γι’ αυτό: ο ένας έχει να κάνει με την οικονομία, ο δεύτερος με την πολιτική.

Μια ανθεκτική οικονομία είναι απαραίτητη για να αμβλυνθούν οι ανησυχίες των πολιτών σχετικά με το μέλλον. Κατά τη διάρκεια της ευρωπαϊκής κρίσης του δημόσιου χρέους, η εμπιστοσύνη στο πλαίσιο της Ευρωζώνης κλονίστηκε. Αυτό ωστόσο δεν ισχύει πλέον και, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Ευρωβαρόμετρου2, το 72% των πολιτών της Ευρωζώνης είναι υπέρ του κοινού νομίσματος. Πρόκειται για το μεγαλύτερο ποσοστό αποδοχής που έχει καταγραφεί από το 2004.

Η οικονομική απόδοση των χωρών σε ολόκληρη την Ευρώπη βελτιώνεται συνεχώς. Η ΕΕ, ως σύνολο, μπαίνει το 2017 στον πέμπτο χρόνο ανάκαμψης, με αναμενόμενο ρυθμό ανάπτυξης το 2,3% στην ΕΕ και το 2,2% στην Ευρωζώνη. Βρίσκεται πλέον στην πιο ισχυρή φάση ανάκαμψής της. Η υψηλότερη οικονομική της ανάπτυξη συνοδεύτηκε από την εντατική δημιουργία θέσεων απασχόλησης, με 9 εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας από το 2012. Σήμερα σχεδόν όλες οι επιχειρήσεις είναι πιο αισιόδοξες σχετικά με το μέλλον της ΕΕ. Και όλα αυτά αποτελούν ξεκάθαρες ενδείξεις ότι οι μεταρρυθμιστικές προσπάθειες των τελευταίων χρόνων έχουν αρχίσει να αποδίδουν καρπούς.

Η πρόσφατη βελτίωση ωστόσο δεν θα πρέπει να αποσπά την προσοχή μας από το γεγονός ότι οι οικονομικές προοπτικές των κρατών-μελών της ΕΕ παραμένουν εξαιρετικά άνισες. Αυτό ισχύει ιδιαιτέρως για τις αγορές εργασίας των διαφορετικών κρατών-μελών. Ενώ σε ορισμένες χώρες υπάρχουν επιχειρήσεις που αναφέρουν ολοένα και αυξανόμενη δυσκολία στην πρόσληψη ειδικευμένου προσωπικού, σε αρκετές άλλες βλέπουμε ακόμα ποσοστά ανεργίας που ξεπερνούν (ενίοτε κατά πολύ) το 10%. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα πρέπει να επαναπαυθούμε στις δάφνες μας, αλλά να αξιοποιήσουμε τις ευκαιρίες που προσφέρει η βελτίωση της οικονομικής μας κατάστασης τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή για να ολοκληρώσουμε τις μεταρρυθμίσεις που εκκρεμούν στις αγορές προϊόντων και εργασίας των παραπάνω χωρών.

Η Ελλάδα, συγκεκριμένα, έχει καταβάλει στο πρόσφατο παρελθόν μεγάλη προσπάθεια σε ό,τι αφορά τις μεταρρυθμίσεις. Υπάρχουν, δε, αυξανόμενες ενδείξεις ότι η Ελλάδα μπορεί πλέον να γυρίσει σελίδα και να επανέλθει σε συνθήκες βιώσιμης ανάπτυξης και σταδιακής μείωσης της ανεργίας. Κι αυτό, ύστερα από σχεδόν μία δεκαετία ύφεσης, η οποία έφερε την οικονομική παραγωγή της χώρας σε προ κρίσης επίπεδα και την ανεργία (παρά την πρόσφατη πρόοδο) σε ποσοστά πάνω από 20%. Επιπλέον, το χρέος της χώρας αντιστοιχεί πλέον σχεδόν στο 180% της οικονομικής παραγωγής της.

Όλα αυτά δείχνουν ότι η Ελλάδα δεν έχει ξεπεράσει ακόμα τις δυσκολίες. Η ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης είναι ένα βήμα ζωτικής σημασίας για την επίλυση των μεγάλων προβλημάτων που αντιμετωπίζει η χώρα σε επίπεδο ανεργίας, φτώχειας και δημόσιου χρέους. Η Ελλάδα οφείλει να δημιουργήσει ένα φιλικό θεσμικό και οικονομικό περιβάλλον για τις επιχειρήσεις, να αυξήσει τις ιδιωτικές επενδύσεις και τις εξαγωγές και να ενισχύσει την καινοτομία, προσελκύοντας ταυτόχρονα και σημαντικά ξένα κεφάλαια. Κρίσιμο παραμένει επίσης το να καταφέρει η χώρα να βελτιώσει την απόδοση και τη δημόσια εικόνα της προς την κατεύθυνση μιας ανοιχτής, καινοτόμας και παραγωγικής οικονομίας. Ζωτικής σημασίας είναι η αποκατάσταση της πρόσβασης σε πηγές χρηματοδότησης, η οποία θα επιτρέψει στις επιχειρήσεις να επενδύσουν και να αναπτυχθούν. Είναι προφανές ότι υπάρχει ακόμα η ανάγκη να ενδυναμωθεί το ελληνικό τραπεζικό σύστημα μέσω της αντιμετώπισης του ζητήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Εκτός από περαιτέρω βελτιώσεις στο επιχειρηματικό περιβάλλον, η Ελλάδα οφείλει να εξασφαλίσει την ύπαρξη ανοιχτών και δυναμικών και κινητικών αγορών εργασίας, καθώς και ενός σύγχρονου φορολογικού συστήματος, με χαμηλούς δείκτες και ευρεία βάση. Η διευθέτηση των ζητημάτων αυτών θα βοηθήσει την Ελλάδα να γίνει και πάλι οικονομικά αυτάρκης, από τη στιγμή που θα ολοκληρωθεί και το τρίτο πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής της τον

Αύγουστο του 2018. Θα της επιτρέψει επίσης να συμμετάσχει πιο ενεργά στην προσπάθεια της ευρύτερης ευρωπαϊκής ανάκαμψης, της οποίας είμαστε ήδη μάρτυρες όλοι.

Από πολιτικής άποψης, συνέβησαν πολλά μέσα στο 2017. Τα σημάδια ενότητας που επέδειξε η Σύνοδος της Ρώμης με την αφορμή της 60ής επετείου της Συνθήκης, αλλά και η άμεση ομόφωνη απόφαση των 27 για την εντολή περί εποικοδομητικών διαπραγματεύσεων για το Brexit στη συνάντηση του Συμβουλίου της ΕΕ στις 29 Απριλίου, αυτό ακριβώς καταδεικνύουν.

Τα εκλογικά αποτελέσματα σε ολόκληρη την Ευρώπη μας επιφύλαξαν επίσης πολλές ευχάριστες εκπλήξεις. Πρώτα απ’ όλα, οι ολλανδικές εκλογές του Μαρτίου. Στη συνέχεια, οι γαλλικές προεδρικές εκλογές με την ξεκάθαρη νίκη του Εμμανουέλ Μακρόν, μετά την εκστρατεία του υπέρ της Ευρώπης και υπέρ των μεταρρυθμίσεων. Και, πιο πρόσφατα, η επανεκλογή της καγκελαρίου Μέρκελ στη Γερμανία.

Αλλά και όλοι συνολικά οι πολιτικοί δείκτες της ΕΕ εμφανίζονται πιο θετικοί. Μελέτη του 2017 από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έδειξε ότι η υποστήριξη της ΕΕ από τους πολίτες παρουσιάζει ανοδικές τάσεις. Το 57% των ερωτηθέντων χαρακτήρισαν καλό το να ανήκει κανείς στην ΕΕ (ενώ μόνο το 14% των Ευρωπαίων το χαρακτήρισαν ως "κακό"). Πρόσφατη έρευνα του Friedrich Ebert Foundation, η οποία πραγματοποιήθηκε σε οχτώ ευρωπαϊκές χώρες, επιβεβαιώνει ότι η ΕΕ απολαμβάνει και πάλι σημαντική εύνοια. Αν, ωστόσο, θέλουμε να ενισχύσουμε αυτή τη θετική εξέλιξη, θα πρέπει να εφαρμόσουμε πραγματικά αποτελεσματικές πολιτικές ώστε να αυξήσουμε κι άλλο την ανάπτυξη και τις θέσεις εργασίας σε ολόκληρη την Ευρώπη, ενεργοποιώντας στρατηγικά σημεία όπως η κοινή εμπορική πολιτική, η ενιαία αγορά και η βιομηχανική πολιτική. Το BusinessEurope έχει εντοπίσει ορισμένες δράσεις-κλειδιά, ανάμεσα από μια ευρεία γκάμα περιοχών πολιτικού σχεδιασμού, στις οποίες υπάρχει η ανάγκη να εστιάσουμε και τις οποίες οι επιχειρήσεις θεωρούν θεμελιώδεις για την πρόοδο της ΕΕ.

 

1. Ενδυνάμωση του ευρωπαϊκού βραχίονα στην εμπορική πολιτική

Η ΕΕ έχει ηγετικό ρόλο να παίξει στη διαδικασία της παγκοσμιοποίησης, ενισχύοντας την ικανότητα των εταιρειών να αντιμετωπίσουν τον διεθνή ανταγωνισμό με φιλόδοξες εμπορικές συμφωνίες οι οποίες θα μπορέσουν να διαμορφώσουν την παγκοσμιοποίηση σύμφωνα με τα υψηλού επιπέδου κριτήρια της Ευρώπης. Είναι αναγκαίο να εξασφαλίσουμε ότι τα οφέλη της παγκοσμιοποίησης διαμοιράζονται ευρέως, σε ολόκληρη την κοινωνία. Πρέπει ωστόσο να τονιστεί περισσότερο προς το κοινό ο κρίσιμος ρόλος των εθνικών συνοδευτικών πολιτικών σε αυτή την αναδιανομή. Εμείς πιστεύουμε ότι είναι σημαντικό για την Ευρωπαϊκή Ένωση να μην υπερφορτώσει την εμπορική ατζέντα της με προτεραιότητες οι οποίες πρέπει να διευθετηθούν μέσω άλλων περιοχών πολιτικού σχεδιασμού.

Η κοινή εμπορική πολιτική της ΕΕ πρέπει να εξακολουθήσει να εστιάζει στη δημιουργία νέων εμπορικών και επενδυτικών ευκαιριών για τις εταιρείες μας, ανοίγοντας νέες αγορές. Θα πρέπει επίσης θα επανενισχύσουμε αυτή την κοινή εμπορική πολιτική της ΕΕ και να επαναδιατυπώσουμε τη δέσμευσή της σε ένα πολυμερές εμπορικό σύστημα, ολοκληρώνοντάς τη με συνολικές και φιλόδοξες διμερείς και πολυμερείς συμφωνίες. Στις συνολικές εμπορικές συμφωνίες που υπερβαίνουν τους τομείς της αποκλειστικής ευρωπαϊκής αρμοδιότητας θα πρέπει να προβλεφθούν και οι απαραίτητες διαδικασίες που θα επιτρέψουν στην Ευρώπη να παίξει τον ρόλο της στον κόσμο με πειστικό και αποτελεσματικό τρόπο. Το εξωτερικό επενδυτικό σχέδιο της ΕΕ θα πρέπει να εκπονηθεί άμεσα και να εφαρμοστεί με τρόπο που να εξασφαλίζει ευρεία συμμετοχή των επιχειρήσεων.

Η οριστικοποίηση της συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου μεταξύ της ΕΕ και της Ιαπωνίας, που ανακοινώθηκε τον Δεκέμβριο, είναι ένα καλό βήμα και στέλνει στον κόσμο το πολύ θετικό μήνυμα ότι το ελεύθερο εμπόριο και το εμπόριο που βασίζεται σε κανόνες παραμένουν ισχυρά. Οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις ήταν πάντοτε υπέρ μιας φιλόδοξης και συνολικής εμπορικής συμφωνίας που θα μπορέσει να επεκτείνει τη μακροχρόνια οικονομική μας συνεργασία.

Είναι επίσης απαραίτητο να δώσουμε οριστική ώθηση στις διαπραγματεύσεις μεταξύ της ΕΕ και της Κοινής Αγοράς της Νότιας Αμερικής και, ιδανικά, να καταφέρουμε να καταλήξουμε σε μια φιλόδοξη συμφωνία που θα μας ανοίξει τις πόρτες προς μια αρκετά κλειστή αλλά με τεράστιες προοπτικές ανάπτυξης αγορά. Είναι επίσης αναγκαίο να ενισχύσουμε τις οικονομικές σχέσεις μας με τις χώρες της Αφρικής, μέσα από έναν αποτελεσματικό συνδυασμό εμπορίου, επενδύσεων και ανάπτυξης, στα οποία ο ιδιωτικός τομέας θα παίξει κεντρικό ρόλο.

Ένα θέμα συζήτησης που επανέρχεται ξανά και ξανά στις ανεπτυγμένες οικονομίες είναι ο αντίκτυπος της ανόδου της Κίνας, αλλά και η ασύμμετρη προσβασιμότητά της. Για να ασκήσει πίεση προς την κατεύθυνση της μεγαλύτερης αμοιβαιότητας στις εμπορικές σχέσεις, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει επίσης να εμπλακεί με την Κίνα και με άλλους νέους παίκτες της παγκόσμιας αγοράς, με στόχο την οικοδόμηση δίκαιων και αμοιβαία επωφελών σχέσεων και τη διασφάλιση της ανταποδοτικότητας. Για να επιτύχει τον στόχο αυτό, η ΕΕ θα πρέπει να αξιοποιήσει όλα τα διαθέσιμα εργαλεία.

Οι ΗΠΑ είναι ο βασικός εμπορικός και επενδυτικός εταίρος της ΕΕ. Πρέπει λοιπόν να διασφαλίσουμε ότι συντηρούμε ένα πρόσφορο έδαφος για την υποστήριξη των επενδύσεων και της δημιουργίας θέσεων εργασίας και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού.

 

2. Παρουσίαση μιας ανανεωμένης βιομηχανικής πολιτικής για την Ευρώπη

Η βιομηχανία είναι πολύ πιο σημαντική για τη γενικότερη οικονομία απ’ ό,τι της αποδίδεται την αεροναυπηγική, τη μηχανολογία, τη βιομηχανία χημικών, τη φαρμακοβιομηχανία κλπ. Στη βιομηχανία αποδίδεται πάνω από το 50% των εξαγωγών της Ευρώπης και περίπου το 65% των επενδύσεων στην έρευνα και την ανάπτυξη. Η ίδια παρέχει πάνω από 50 εκατομμύρια θέσεις εργασίας (άμεσες και έμμεσες).

Για να μην παραιτηθούμε από αυτή την ηγετική θέση στον χώρο της βιομηχανίας, η ΕΕ πρέπει να θέσει επειγόντως μια ευρωπαϊκή βιομηχανική στρατηγική, στην οποία βιομηχανία και υπηρεσίες θα συνεργάζονται στενά, με βάση τη διαφάνεια, την καινοτομία, την ψηφιοποίηση και την τεχνολογική πρόοδο. Σε ένα πλαίσιο όπου όλοι οι μεγάλοι ανταγωνιστές θέτουν τις δικές τους βιομηχανικές στρατηγικές, η ΕΕ πρέπει να έρθει αντιμέτωπη με ορισμένα από τα στοιχεία που δίνουν σήμερα το στίγμα της εποχής (με πρώτο και κύριο τις τάσεις προστατευτισμού) και να θέσει μία προοδευτική ατζέντα που θα βασίζεται στα πιο δυνατά μας σημεία. Στόχος μας θα παραμείνει η δημιουργία πλούτου και η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης.

Καλωσορίζουμε την κοινοποίηση που έκανε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Σεπτέμβριο του 2017, με την οποία εντόπιζε τη σημασία του ζητήματος αυτού και αναγνώριζε τη βιομηχανική στρατηγική της ΕΕ ως θεμελιώδες κομμάτι της συζήτησης γύρω από το μέλλον της Ευρώπης. Αυτό όμως είναι μόνο το πρώτο βήμα. Τώρα χρειαζόμαστε έναν δομημένο τρόπο να προχωρήσουμε προς τα εμπρός, προκειμένου να εξασφαλίσουμε ότι θα επιφέρουμε θετική αλλαγή χωρίς να ζημιωθεί η βιομηχανία μας.

Μια τέτοια ανανεωμένη στρατηγική θα πρέπει να εξασφαλίζει και την ύπαρξη ενός μακροχρόνιου οράματος για την Ευρώπη. Θα πρέπει να αποτυπώνει τα χαρακτηριστικά της υφιστάμενης βιομηχανικής βάσης και να εκμεταλλευτεί τις ευκαιρίες στις μακροοικονομικές τάσεις που θα συναντήσουμε μπροστά μας, αναπτύσσοντας ένα οριζόντιο πλαίσιο που θα διασφαλίζει τις βέλτιστες συνθήκες για όλες τις επιχειρήσεις και θα επιτρέπει στη βιομηχανία να προσαρμοστεί στις νέες εξελίξεις, όπως είναι η ψηφιοποίηση και η οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Η Ευρώπη θα πρέπει επίσης να συνεχίσει την ανάπτυξη μιας μεγαλύτερης και πιο ολοκληρωμένης ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας, η οποία θα οδηγήσει και σε πιο προσιτές τιμές στην ενέργεια.

Η αυτοματοποίηση και η ψηφιοποίηση πρόκειται να προκαλέσουν μεγάλες μεταβολές στο περιεχόμενο και τους ρόλους πολλών θέσεων εργασίας – έτσι, θα δημιουργήσουν σημαντικές ευκαιρίες αλλά και προκλήσεις για την ευρωπαϊκή βιομηχανία. Οι προσπάθειες για αύξηση του καταρτισμένου ανθρώπινου δυναμικού, για περισσότερη εκπαίδευση και για περισσότερη κινητικότητα στην αγορά εργασίας θα αποδειχτούν ζωτικής σημασίας. Οι χώρες θα πρέπει επίσης να συνεισφέρουν σε ευκαιρίες διά βίου μάθησης, παρέχοντας τα σωστά κίνητρα για αλλαγή καριέρας και επανεκπαίδευση και ενθαρρύνοντας την αύξηση της ευελιξίας στην αγορά εργασίας.

Καθώς η από κοινού παραγωγή βιομηχανίας και υπηρεσιών είναι ιδιαίτερα ισχυρή στην Ευρώπη, οι υπηρεσίες θα πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψιν στον σχεδιασμό αυτής της βιομηχανικής στρατηγικής, έτσι ώστε ο ρόλος τους να αναγνωρίζεται ως η πιο σημαντική "πρώτη ύλη" του βιομηχανικού τομέα. Σε καθαρούς αριθμούς, αυτός ο "συνδυαστικός τομέας" αντιπροσωπεύει το 24,3% της προστιθέμενης αξίας στην Ευρώπη (μεγαλύτερο ποσοστό από τον διεθνή μέσο όρο, που είναι 20,8%).

 

3. Ολοκλήρωση και ενδυνάμωση της ενιαίας αγοράς

Η ενιαία αγορά βρίσκεται στον πυρήνα της διαδρομής που έχει να καλύψει η ΕΕ προς την επιτυχία, καθώς αποτελεί το πιο σημαντικό εργαλείο για τη δημιουργία χειροπιαστών ωφελειών, ευημερίας και κοινωνικής πρόνοιας για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Ως τέτοιο, δεν αποτελεί μόνο το μεγαλύτερο ατού της Ευρώπης, αλλά και ένα σημαντικό επίτευγμα στην ιστορία της ΕΕ. Για να αξιοποιήσει πλήρως το δυναμικό της ενιαίας αγοράς, η ευρωπαϊκή επιχειρηματική κοινότητα απευθύνει κάλεσμα για μια ανανεωμένη δέσμευση απέναντι στην ενιαία αγορά και για μια φιλόδοξη ατζέντα με στόχο την απομάκρυνση όλων των εμποδίων που εξακολουθούν να εμποδίζουν την ελεύθερη μετακίνηση.

Οι επιχειρήσεις προβληματίζονται ιδιαιτέρως από τις νέες τάσεις προστατευτισμού που αναδύονται σε ορισμένες περιοχές της Ευρώπης αλλά και από την εισαγωγή, σε πολλά κράτη-μέλη, νέων εθνικών μέτρων τα οποία κατακερματίζουν την ενιαία αγορά και παρακωλύουν σε σημαντικό βαθμό την ελεύθερη μετακίνηση. Επιπλέον, οι ποικίλες ερμηνείες των συμφωνηθέντων κανονισμών κάνουν τη ζωή των εταιρειών ιδιαιτέρως δύσκολη, όπως συμβαίνει, για παράδειγμα, στους τομείς των αγαθών, των υπηρεσιών και των οδικών μεταφορών. Είναι θεμελιώδους σημασίας λοιπόν για τις επιχειρήσεις το να ελαχιστοποιήσουμε τις αποκλίνουσες εθνικές απαιτήσεις και να τις διατηρούμε μόνο όταν η ύπαρξή τους είναι δικαιολογημένη. Οι επιχειρήσεις έχουν ανάγκη από ένα σταθερό ρυθμιστικό περιβάλλον που θα εξασφαλίζει διαφάνεια και προβλεψιμότητα, προκειμένου να λειτουργήσουν αποτελεσματικά μέσα σε ολόκληρη την ενιαία αγορά. Για να χτιστεί αυτή η πολύτιμη βεβαιότητα και η εμπιστοσύνη και να ενισχυθούν οι διασυνοριακές εμπορικές συναλλαγές, είναι απαραίτητη η καλύτερη εφαρμογή της συμφωνημένης νομοθεσίας της ΕΕ, η σωστή χρήση της και η πιο ισχυρή επιβολή των υπάρχοντων κανονισμών. Η βεβαιότητα αυτή είναι απαραίτητη για την προσέλκυση επενδύσεων, τη δημιουργία νέων επιχειρηματικών ευκαιριών και την ενίσχυση της διασυνοριακής επιχειρηματικότητας.

Είναι επίσης πολύ σημαντικό να απομακρύνουμε μια για πάντα τα εμπόδια που παρακωλύουν ακόμα και σήμερα την ελεύθερη μετακίνηση και την πρόσβαση στην αγορά και να δημιουργήσουμε ίσους όρους ανταγωνισμού προς όφελος των καταναλωτών, των πολιτών και των επιχειρήσεων σε ολόκληρη την Ευρώπη. Στον τομέα των υπηρεσιών, η Ευρώπη έχει ανάγκη από ρεαλιστικές προτάσεις προκειμένου να διευκολύνει τη διασυνοριακή παροχή υπηρεσιών (που είναι η λιγότερο ανεπτυγμένη μορφή ελευθερίας από τις τέσσερις) και να απελευθερώσει το δυναμικό της. Στον τομέα των αγαθών, οι επιχειρήσεις εξακολουθούν να έρχονται αντιμέτωπες με εμπόδια που παρακωλύουν την αμοιβαία αναγνώριση στον κλάδο των μη εναρμονισμένων προϊόντων αλλά και με αθέμιτο ανταγωνισμό από μη συμμορφούμενα προϊόντα στον κλάδο των εναρμονισμένων προϊόντων. Χρειαζόμαστε λοιπόν πιο συντονισμένη και αποτελεσματική επιβολή της νομοθεσίας, για να υποστηρίξουμε τις επιχειρήσεις στην προσπάθειά τους να διακινήσουν τα προϊόντα τους στην ενιαία αγορά. Η ΕΕ θα πρέπει επίσης να θέσει ξεκάθαρους στόχους για τη μείωση του ρυθμιστικού κόστους των επιχειρήσεων, με συγκεκριμένες βελτιώσεις, θεσμοθέτηση της διαβούλευσης με τα ενδιαφερόμενα μέρη, αύξηση της διαφάνειας, βελτιωμένη εκτίμηση του αντίκτυπου της προβλεπόμενης νομοθεσίας και αξιολόγηση των υπάρχοντων κανονισμών. Τέλος, θα πρέπει να παραμείνουμε σταθεροί στη μετάβαση προς μία πραγματική ψηφιακή ενιαία αγορά, προκειμένου να δώσουμε νέα ώθηση στην ανάπτυξη και να δημιουργήσουμε θέσεις εργασίας. Η ελεύθερη διακίνηση δεδομένων είναι θεμελιώδους σημασίας για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της Ευρώπης και για τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητάς μας σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να βάλουμε τέλος στα μέτρα τοπικού περιορισμού των εθνικών δεδομένων και να υποστηρίξουμε την ελεύθερη ροή των δεδομένων αυτών, αντί να της βάζουμε εμπόδια.

Για να ανταγωνιστεί αποτελεσματικά σε διεθνές επίπεδο, η Ευρώπη έχει επίσης ανάγκη από μια προσέγγιση πιο φιλική προς την καινοτομία, προκειμένου να ενισχύσει τις επιχειρήσεις στην πορεία τους προς την ψηφιοποίηση αλλά και να υποστηρίξει τη δημιουργία νέων επιχειρηματικών μοντέλων, προσφέροντας ταυτόχρονα στις εταιρείες τη νομική βεβαιότητα και τη σταθερότητα που χρειάζονται για να κάνουν τις απαραίτητες επενδύσεις.

 

4. Προώθηση των δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων υψηλής ποιότητας

Η Ευρώπη πρέπει να υιοθετήσει μια εμπεριστατωμένη επενδυτική πολιτική, χρησιμοποιώντας διαφορετικά εργαλεία για κάθε διαφορετικό στόχο, όπως για παράδειγμα τις πολιτικές συνοχής, ένα εκτεταμένο Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (EFSI) αλλά και την ανάληψη αποτελεσματικής δράσης σε όλο το φάσμα του πολιτικού σχεδιασμού με στόχο την εξάλειψη των εμποδίων που παρακωλύουν τις επενδύσεις.

Η ΕΕ θα πρέπει επίσης να προωθήσει τις εποικοδομητικές δημόσιες επενδύσεις, ενισχύοντας την υποστήριξη και τα κίνητρα προς τις κυβερνήσεις, έτσι ώστε οι ίδιες να στρέψουν τις δημόσιες δαπάνες τους προς επενδύσεις υψηλής ποιότητας και προς δαπάνες που να μπορούν να υποστηρίξουν τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη και να λειτουργήσουν καταλυτικά για ιδιωτικές επενδύσεις στους τομείς της καινοτομίας, της τεχνολογικής ανάπτυξης και του ψηφιακού μετασχηματισμού.

Το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΣΣΑ) πρέπει να εφαρμοστεί σωστά, όμως θα πρέπει να παρέχει και τη μέγιστη δυνατή υποστήριξη στα κράτη-μέλη που επιθυμούν να στρέψουν τον προϋπολογισμό τους προς δαπάνες επενδύσεων και υποστήριξης της ανάπτυξής τους.

Χρειαζόμαστε ξεκάθαρα πολιτικά μηνύματα από τους θεσμούς σε σχέση με την ανάγκη αύξησης της ελκυστικότητας της Ευρώπης ως επενδυτικού προορισμού. Τα κράτη-μέλη θα πρέπει να συνεχίσουν να εφαρμόζουν τις δομικές μεταρρυθμίσεις τους, να στρέφουν τις κυβερνητικές δαπάνες σε επενδύσεις που ενισχύουν την ανάπτυξη και να κάνουν περαιτέρω προσπάθειες για να διευκολύνουν τη δημιουργία θέσεων εργασίας και να αυξήσουν τη διαθεσιμότητα εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού, το οποίο αποτελεί παράγοντα ζωτικής σημασίας για την προσέλκυση επενδύσεων, συνεχίζοντας, όπου χρειάζεται, τη δημοσιονομική εξυγίανση, στο πλαίσιο της ευελιξίας που προβλέπεται από το ΣΣΑ.

 

5. Ισχυροποίηση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης

Τέλος, είναι εξίσου σημαντικό να ενισχύσουμε την Οικονομική και Νομισματική Ένωσή μας. Μετά την οικονομική κρίση, η ΕΕ σημείωσε ουσιαστική πρόοδο προς την ισχυροποίηση της ΟΝΕ. Όμως από το 2015, που δημοσιεύτηκε η αναφορά των πέντε προέδρων3 σε σχέση με την ολοκλήρωση της ΟΝΕ, η πρόοδος έχει επιβραδυνθεί. Υπάρχουν αρκετά βήματα που πρέπει να κάνουμε προκειμένου να εδραιώσουμε την Ευρωζώνη και να διασφαλίσουμε τη σταθερότητά της. Γι’ αυτό και πρέπει να ολοκληρωθούν η Οικονομική, η Χρηματοπιστωτική και η Κεφαλαιακή Αγορά, καθώς και η Δημοσιονομική Ένωση.

Πρέπει να δώσουμε μεγαλύτερη προτεραιότητα στο να διασφαλίσουμε ότι η ΟΝΕ εξυπηρετεί τον στόχο της σύγκλισης προς έναν ισχυρό ρυθμό ανάπτυξης σε όλα τα κράτη-μέλη. Η ανταγωνιστικότητα πρέπει να τεθεί στον πυρήνα της Οικονομικής Ένωσης, με ένα ενισχυμένο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, το οποίο θα εστιάζει στον καλύτερο συντονισμό των εθνικών οικονομικών πολιτικών και στην εφαρμογή των δομικών μεταρρυθμίσεων, καθώς και στην ενισχυμένη εφαρμογή της διαδικασίας μακροοικονομικών ανισορροπιών, τόσο στις ελλειμματικές όσο και στις πλεονασματικές χώρες.

Θα πρέπει επίσης να θεσμοθετηθεί μία ολοκληρωμένη Τραπεζική Ένωση, με τους τρεις πυλώνες της εποπτείας, της επίλυσης και της εγγύησης των καταθέσεων, προκειμένου να αντιμετωπιστεί ο συνεχιζόμενος κατακερματισμός των αποταμιευτικών και πιστωτικών αγορών της ΕΕ. Πρέπει να δημιουργηθεί και μια ολοκληρωμένη Ένωση Κεφαλαιακών Αγορών, προκειμένου να ενισχυθεί η διασυνοριακή ροή κεφαλαίων, να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα της Ευρωζώνης απέναντι στις ασύμμετρες απειλές και να διευκολυνθεί η πρόσβαση των επιχειρήσεων σε διαφοροποιημένες πηγές χρηματοδότησης.

Η αποδοτικότητα των δημοσιονομικών κανονισμών πρέπει να βελτιωθεί, με στόχο να ενθαρρυνθούν οι κυβερνήσεις να δώσουν μεγαλύτερη προσοχή στην ποιότητα και τη σύνθεση των δημόσιων οικονομικών τους, με έμφαση στις εποικοδομητικές επενδύσεις, που θα βοηθήσουν στο να πραγματοποιηθεί η δημοσιονομική εξυγίανση χωρίς να αυξηθεί η φορολογία.

Θα πρέπει επίσης να προβλεφθεί η δημιουργία ενός ταμείου δημοσιονομικής ικανότητας ή σταθερότητας της Ευρωζώνης, το οποίο θα ενισχύσει τη μακροπρόθεσμη σταθερότητα της ΟΝΕ αλλά και την ικανότητά της να διαχειρίζεται ασύμμετρους κραδασμούς σε μία ή περισσότερες οικονομίες της. Απαραίτητη προϋπόθεση το να εφαρμόσουν όλα τα κράτη-μέλη τις απαραίτητες δομικές μεταρρυθμίσεις και να εξασφαλιστεί ότι η δημιουργία του ταμείου αυτού δεν θα οδηγήσει σε αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης στην Ευρωζώνη.

Η πρόοδος στην οικοδόμηση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης πρέπει να εξασφαλιστεί με τρόπο που θα προστατεύσει τα συμφέροντα όλων των κρατών-μελών και θα διατηρεί ανοιχτή την πόρτα για τη συμμετοχή και άλλων χωρών που δεν ανήκουν στην Ευρωζώνη.

 

6. Προώθηση της απασχόλησης μέσα από μια κοινωνική διάσταση

Η κοινωνική διάσταση της ΕΕ πρέπει να εστιάσει στην προώθηση της κοινωνικής συνοχής, η οποία θα έχει τις ρίζες της στη δημιουργία θέσεων εργασίας και την ενεργή συμμετοχή στην κοινωνία, με ιδιαίτερη έμφαση στην καταπολέμηση της ανεργίας των νέων και της μακροχρόνιας ανεργίας.

Η Ευρώπη χρειάζεται περισσότερες θέσεις εργασίας, όχι περισσότερα νομοθετικά μέτρα που υπονομεύουν τη δημιουργία τέτοιων θέσεων. Αυτό σημαίνει ότι η Ευρώπη πρέπει να γίνει πιο αποδοτική και να κάνει λιγότερα πράγματα σε ό,τι αφορά την κοινωνική νομοθεσία. Οι μεταρρυθμίσεις της αγοράς εργασίας μπορούν να προσδιοριστούν μόνο σε εθνικό επίπεδο, ενώ η δύσκαμπτη ευρωπαϊκή νομοθεσία μπορεί να υπονομεύσει τις μεταρρυθμίσεις για την ενίσχυση της απασχόλησης.

Γι’ αυτό και τα κράτη-μέλη θα πρέπει να σκεφτούν προσεκτικά, σε συνεργασία και με τους κοινωνικούς τους εταίρους, ποιος θα είναι ο πραγματικός αντίκτυπος των διαφορετικών ιδεών που προτείνονται σε σχέση με την απασχόληση, τα κοινωνικά ρυθμιστικά πλαίσια και τις πρακτικές που ορίζουν τις εργατικές σχέσεις σε όλη την Ευρώπη.

Η οικονομική και κοινωνική σύγκλιση μόνο χέρι χέρι μπορεί να προχωρήσουν. Και η διαδικασία είναι σταδιακή. Η βεβιασμένη εναρμόνιση δημιουργεί επικίνδυνες αντιπαραθέσεις που διχάζουν και στρέφει τελικά τα άτομα εναντίον της Ευρώπης. Γι’ αυτό και οι εθνικές αρμοδιότητες που αντανακλούν εθνικές πραγματικότητες θα πρέπει να γίνουν σεβαστές. Για να έχει νόημα ο κοινωνικός διάλογος, θα πρέπει η αυτονομία των εργοδοτών και των εργαζομένων, ως κοινωνικών εταίρων, να γίνεται πάντα σεβαστή, σε όλα τα επίπεδα, συμπεριλαμβανομένου και του ευρωπαϊκού. Εργοδότες και εργαζόμενοι είναι πολύ συχνά ικανοί να βρουν ισορροπημένες λύσεις στα προβλήματα που συναντούν. Και η ικανότητά τους αυτή δεν θα πρέπει να υπονομεύεται από υπερβολική και, πολλές φορές, ασυνάρτητη νομοθεσία. Επιχειρήσεις και εργαζόμενοι πρέπει απλώς να υποστηριχθούν στην προσπάθειά τους να συμβάλουν στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Γι’ αυτό και η νομοθεσία θα πρέπει πάντα να αφήνει περιθώριο για ιδιωτικές πρωτοβουλίες.

 

7. Αποφυγή άτακτου Brexit

Βρισκόμαστε εν μέσω διαπραγματεύσεων για το Βrexit. Το Brexit αντιπροσωπεύει έναν σημαντικό μακροπρόθεσμο κίνδυνο για την οικονομία τόσο της ΕΕ όσο και του Ηνωμένου Βασιλείου, δεδομένης της διασυνδεσιμότητας της παραγωγής στις δύο αυτές οικονομίες και, ιδιαίτερα, της σημασίας του εμπορίου ανάμεσά τους. Ωστόσο, ο μακροπρόθεσμος οικονομικός αντίκτυπος του Brexit θα εξαρτηθεί από τη φύση της μακροπρόθεσμης σχέσης που θα δημιουργηθεί ανάμεσα στην ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο, γι’ αυτό και είναι απαραίτητο να περιορίσουμε τις αρνητικές συνέπειες του Brexit για τις επιχειρήσεις και τους πολίτες σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Ως BusinessEurope πιστεύουμε ότι πρέπει να αποφύγουμε το άτακτο Brexit, καθώς οι επιχειρήσεις έχουν ανάγκη να επανέλθει η βεβαιότητα το συντομότερο δυνατό. Πρέπει απαραιτήτως να οργανώσουμε την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ με τακτικό και εποικοδομητικό τρόπο, έτσι ώστε οι επιχειρήσεις να προλάβουν να προετοιμαστούν για τη νέα κατάσταση και να προσαρμοστούν σε αυτή.

Θέλουμε να διατηρήσουμε όσο το δυνατόν πιο στενές οικονομικές σχέσεις ανάμεσα στην ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο, όμως αυτό δεν πρέπει να γίνει εις βάρος της ακεραιότητας της Ενιαίας Αγοράς. Μέχρι, ωστόσο, να σιγουρευτούμε γι’ αυτή τη μελλοντική σχέση, είναι απαραίτητο να κάνουμε τους σχετικούς μεταβατικούς διακανονισμούς. Μια λύση που θα προβλέπει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα παραμείνει στην Τελωνειακή Ένωση και στην ενιαία αγορά καθ’ όλη τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου και με όλα τα σχετικά δικαιώματα και τις υποχρεώσεις θα βοηθήσει λογικά στο να προσφέρουμε στους πολίτες και τις επιχειρήσεις μεγαλύτερη βεβαιότητα και προβλεψιμότητα.

Η ΕΕ πρέπει να υιοθετήσει πολιτικές που θα εξασφαλίσουν ανάπτυξη και ευημερία για όλους. Πρέπει να εστιάσει σε έργα που προσφέρουν προστιθέμενη αξία στην Ευρώπη, πάντα με σεβασμό στην αρχή της επικουρικότητας, με όσο το δυνατόν λιγότερους κανονισμούς, έτσι ώστε να απελευθερωθεί η δημιουργικότητα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων και των πολιτών. Μπορούμε να χτίσουμε μια Ευρώπη με όραμα για το μέλλον, μια Ευρώπη που θα μπορεί να ικανοποιήσει τη δέσμευσή της για ανάπτυξη και περισσότερες θέσεις εργασίας. Μόνο αν ενώσουμε τις δυνάμεις μας και αν συνεργαστούμε θα μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις που συναντάμε διαρκώς.

Δεν έχουμε όμως χρόνο για χάσιμο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να δράσει με μεγαλύτερη ταχύτητα. Οι πολίτες πρέπει να δουν αποτελέσματα, και ο υπόλοιπος κόσμος συνεχίζει να προχωράει, χωρίς να περιμένει εμάς.

Ο εκσυγχρονισμός της βιομηχανίας και των υπηρεσιών μας είναι απολύτως απαραίτητος για να μπορέσουμε να συμπορευθούμε με την παγκοσμιοποίηση. Η δημιουργία ενός υποστηρικτικού περιβάλλοντος για την ψηφιοποίηση της οικονομίας και η δημιουργία στρατηγικής για την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας μας είναι απαραίτητα βήματα για να μεγιστοποιήσουμε τα οφέλη της παγκοσμιοποίησης για όλους τους Ευρωπαίους.

Ταυτόχρονα, θα πρέπει να διαφυλάξουμε τα στοιχεία εκείνα που εξασφαλίζουν ειρήνη και ευημερία στην Ευρώπη: το ελεύθερο εμπόριο και τις αξίες του κράτους δικαίου που το συνοδεύουν. Η Ευρώπη δεν μπορεί να κερδίσει τη μάχη της ανάπτυξης και της απασχόλησης αν σαμποτάρει την ενιαία πολιτική διεθνούς εμπορίου της ΕΕ. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει πολύ μεγαλύτερο διαπραγματευτικό πλεονέκτημα απ’ ό,τι το κάθε κράτος-μέλος της ξεχωριστά. Όλοι μαζί έχουμε τη δύναμη να προωθήσουμε τα οικονομικά μας συμφέροντα και να διαμορφώσουμε την παγκοσμιοποίηση με βάση τις δικές μας αξίες. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει να επιδείξουν ενότητα, όραμα και ηγετική ικανότητα μπροστά στις διογκούμενες διεθνείς προκλήσεις: τη γεωπολιτική αστάθεια, τον προστατευτισμό, τον λαϊκισμό και τον εξτρεμισμό.

Το BusinessEurope και οι ομοσπονδίες-μέλη του υποστηρίζουμε έμπρακτα και ομόφωνα την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση με βάση τις κοινές ευρωπαϊκές μας αξίες και είμαστε έτοιμοι να συνεισφέρουμε στη συνεχιζόμενη πρόοδό της. Πρέπει να ξεκινήσουμε άμεσα, ώστε να αξιοποιήσουμε το θετικό κλίμα που αναδύεται και τα οικονομικά αποτελέσματα που αποδείχτηκαν καλύτερα από τα αναμενόμενα. Τα κράτη-μέλη μαζί με τους θεσμούς της ΕΕ, τις επιχειρήσεις, τους κοινωνικούς εταίρους και όλα τα φιλοευρωπαϊκά ενδιαφερόμενα μέρη οφείλουν να αναπτύξουν ένα θετικό αφήγημα σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ωστόσο, ακόμα και το καλύτερο αφήγημα στον κόσμο δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς μια αποτελεσματική στρατηγική που θα οδηγήσει σε συγκεκριμένα αποτελέσματα, ειδικά με όρους ανάπτυξης και θέσεων εργασίας.

Παραπομπές

1. Το BusinessEurope είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση Βιομηχανικών και Εργοδοτικών Οργανώσεων, ο μεγαλύτερος ανεξάρτητος οργανισμός εκπροσώπησης των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων.

2. Ειδικό Ευρωβαρόμετρο 461, Απρίλιος 2017. Ό.π.

3. "Completing Europe’s Economic and Monetary Union". Διαθέσιμο στο: https://ec.europa.eu/ commission/sites/beta-political/files/5-presidents-report_en.pdf.