Πολλοί έχουν στο μυαλό τους την Ευρωπαϊκή Ένωση ως μια δομή απόμακρη και ανεξάρτητη. Κατά τη διάρκεια της κρίσης, μάλιστα, η εντύπωση αυτή έγινε εντονότερη και σε χώρες όπως η Ελλάδα εμφανίστηκε μια (εμφανής, αλλά ποτέ πλειοψηφική) τάση αντιευρωπαϊσμού, έστω και πρόσκαιρα. Ωστόσο, για τους περισσότερους η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι κάτι μακρινό ή αφηρημένο -ίσα ίσα, είναι εξαρτημένη από τα κράτη-μέλη και από τη βούληση των κυβερνήσεών τους. Όλων των κυβερνήσεών τους. Ακόμα και της δικής μας.
Διαβάστε την έρευνα "30+1 Πράγματα Που Μπορεί Να Κάνει Η Ευρώπη Για Την Ελλάδα" (PDF)
Καθώς η συζήτηση για το αύριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει ανάψει (η διαΝΕΟσις έχει εκδώσει ολόκληρο βιβλίο για το θέμα) και καθώς οι ευρωεκλογές, η σύσταση της νέας Κομισιόν και η εκκίνηση μιας κρίσιμης πενταετίας για το ευρωπαϊκό οικοδόμημα πλησιάζουν, αποφασίσαμε να μελετήσουμε τις θέσεις που πρέπει να έχει η χώρα μας σε αυτή τη συζήτηση.
Ποια θέση πρέπει να υποστηρίζει η χώρα μας στο θέμα της διακυβέρνησης της ευρωζώνης, ας πούμε; Τι εργαλεία πρέπει να προτείνει ή να διεκδικήσει για την ενίσχυση της απασχόλησης και των επενδύσεων; Τι πρέπει να διεκδικήσει στις πολιτικές μετανάστευσης που θα σχεδιάσει η Ε.Ε., στα θέματα κοινωνικής πολιτικής, στη δικαιοσύνη, στη φορολογία, στην αγροτική πολιτική, στην εκπαίδευση ή στην ενέργεια; Ποιο είναι το συμφέρον της χώρας μας σε κάθε περίπτωση και πώς μπορεί να το διεκδικήσει στους ευρωπαϊκούς θεσμούς;
Η νέα έρευνα της διαΝΕΟσις, που εκπονήθηκε σε συνεργασία με το ΕΛΙΑΜΕΠ από ομάδα ερευνητών υπό τον συντονισμό του καθηγητή του ΟΠΑ Γιώργου Παγουλάτου, φιλοδοξεί να απαντήσει σε αυτά τα ερωτήματα. Οι ερευνητές συγκέντρωσαν, κατέγραψαν και ανέλυσαν 31 συγκεκριμένες ευρωπαϊκές πολιτικές που δίνουν λύσεις σε προβλήματα που αφορούν, ασφαλώς, ολόκληρη την Ευρώπη αλλά και ειδικότερα την Ελλάδα. Πρόκειται για πολιτικές τις οποίες η χώρα μας μπορεί και πρέπει να προτείνει, να υποστηρίξει και συνδιαμορφώσει στα ευρωπαϊκά όργανα.
Μπορείτε να διαβάσετε μια περίληψη της έρευνας εδώ, και ολόκληρο το κείμενο εδώ.
30+1 Πραγματα Που Μπορει Να κανει η Ευρωπη για την Ελλαδα (.PDF)
Ανάμεσα στις προτάσεις περιλαμβάνονται, για παράδειγμα, πολιτικές για την αντιμετώπιση οικονομικών κρίσεων και την αποτελεσματικότερη σύγκλιση των οικονομιών της ευρωζώνης. Ένας "χρυσός κανόνας", για παράδειγμα, που θα εξαιρεί συγκεκριμένες επενδυτικές δαπάνες κρατών-μελών που βρίσκονται σε ύφεση από τους υπολογισμούς του δημοσιονομικού ελλείμματος και του δημόσιου χρέους, ώστε να μπορούν να λειτουργήσουν θετικά για την έξοδο από την ύφεση, και παράλληλα ένα Ευρωπαϊκό Ταμείο Προστασίας Επενδύσεων για την προσωρινή χρηματοδότηση δημοσίων επενδύσεων στα κράτη που πλήττονται. Ένας "Κώδικας Οικονομικής Σύγκλισης" και ένας "Κώδικας Κοινωνικής Σύγκλισης" που θα προωθούν τη σύγκλιση των ευρωπαϊκών οικονομιών και θα παρεμβαίνουν στην περίπτωση ραγδαίας επιδείνωσης κρίσιμων δεικτών. Ένας ενιαίος προϋπολογισμός για τις χώρες της ευρωζώνης ή, εναλλακτικά, ένα Ταμείο Μακροοικονομικής Σταθεροποίησης γι’ αυτές τις χώρες. Ένα ευρωπαϊκό σύστημα που θα διαχειρίζεται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη στήριξη των ανέργων σε χώρες με πολύ υψηλή ανεργία, όπως τα κράτη-μέλη του νότου, με πολιτικές απασχόλησης, αντασφάλισης ανεργίας και ειδικά επιδόματα. Κρατικά ομόλογα με ρήτρα ανάπτυξης. Μια Ευρωπαϊκή Εταιρεία Διαχείρισης Ενεργητικού για τα κόκκινα δάνεια.
διαβάστε ακόμα
Προτάσεις Για Την Ευρωπαϊκή Οικονομική Διακυβέρνηση
Επιπλέον, προτείνουν μια σειρά από νέες πολιτικές σε άλλα οικονομικά θέματα που είναι προς το συμφέρον της Ελλάδας, όπως η πρόταση για ενίσχυση του ρόλου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, η πρόταση για κοινή ενοποιημένη φορολογική βάση για τις εταιρείες και η πρόταση για σύγκλιση των συντελεστών φορολόγησης εταιρικού κεφαλαίου. Όπως γράφουν οι ερευνητές, "οποιαδήποτε προσπάθεια ενοποίησης του φορολογικού πλαισίου ωφελεί άμεσα την Ελλάδα".
Παράλληλα, καθώς η ΚΑΠ ανασχεδιάζεται, οι ερευνητές θεωρούν πως η Ελλάδα θα πρέπει να διεκδικήσει νέα σχήματα ενίσχυσης συγκεκριμένων ομάδων (νέων αγροτών, μικρών παραγωγών, περιοχών με φυσικούς περιορισμούς) καθώς και τη στήριξη της "γεωργίας ακριβείας" που μπορεί να αυξήσει δραματικά την προβληματική γεωργική παραγωγικότητα της χώρας.
Η Ελλάδα, επίσης, πρέπει να διεκδικήσει την επιτάχυνση της ενεργειακής ένωσης της Ε.Ε., μια ενοποίηση που έχει καθυστερήσει πολύ. Η διασύνδεση των ενεργειακών δικτύων της χώρας μας με την υπόλοιπη Ε.Ε. (με την Ιταλία και τη Βουλγαρία) θα συνέβαλε στη μείωση του ενεργειακού κόστους για την ελληνική βιομηχανία. Επίσης, η χώρα μας θα πρέπει να διεκδικήσει τη δημιουργία ενός ταμείου για την καταπολέμηση των επιπτώσεων της σταδιακής κατάργησης του λιγνίτη -η έρευνα το αποκαλεί "Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης", και προσδιορίζει το ύψος του στα 8 δισ. ευρώ για τη δεκαετία του ’20. Προτείνει ακόμη τη δημιουργία ενός "Ταμείου Ψηφιακής Σύγκλισης" για τη βελτίωση των ψηφιακών υποδομών ειδικά σε χώρες που υστερούν, τη ραγδαία επέκταση του προγράμματος Erasmus+, την πανευρωπαϊκή πιστοποίηση εκπαιδευτών και εκπαιδευτηρίων σε προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης, τη σύνταξη ενός Ευρωπαϊκού Κώδικα Αρχών και Αξιών για τη δημόσια διοίκηση όλων των κρατών-μελών, τη δημιουργία πλατφόρμας που θα συγκεντρώνει όλες τις μελέτες που έχουν χρηματοδοτηθεί από ευρωπαϊκούς ή εθνικούς πόρους, τη δημιουργία ενός "Ευρωπαϊκού Σώματος Αλληλεγγύης" για την αντιμετώπιση καταστροφών και τη διαχείριση κρίσεων και δράσεις για την κοινωνική ενσωμάτωση μεταναστών και προσφύγων και τη δημιουργία ενός Συμβουλίου Μεταναστευτικής Πολιτικής και ενός Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ασφάλειας για τη συντονισμένη χάραξη πολιτικής σε θέματα ασφάλειας και μετανάστευσης. Στο θέμα της κοινής άμυνας υπάρχουν συγκεκριμένες προτάσεις για τη δημιουργία μιας μόνιμης ευρωπαϊκής ναυτικής δύναμης στην Ανατολική Μεσόγειο, για την ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Ταμείου για την Άμυνα και τη δημιουργία βάσης διοικητικής υποστήριξης στην Κρήτη, μεταξύ άλλων.
διαβάστε ακόμα
Μια Συζήτηση Για Την Ευρώπη, Με Τον Πάνο Καρβούνη
Προτείνουν ακόμη τη φορητότητα των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων των Ευρωπαίων πολιτών, ώστε να μπορούν οι εργαζόμενοι να κατοχυρώνουν τα δικαιώματά τους σε όποιο κράτος-μέλος κι αν δουλεύουν, καθώς και ένα Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Συνταξιοδοτικών Προϊόντων. Αυτό είναι ένα σημαντικό θέμα για την Ε.Ε., αν θέλει όντως να ολοκληρώσει την ενοποίηση της ευρωπαϊκής αγοράς εργασίας, αλλά είναι ακόμα πιο σημαντικό για τη χώρα μας, καθώς έτσι θα δινόταν ένα επιπλέον κίνητρο επαναπατρισμού του ανθρώπινου δυναμικού που κατά τη διάρκεια της κρίσης έχει μεταναστεύσει.
Οι προτάσεις αυτές προέκυψαν από την αξιολόγηση άλλων μελετών που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια από κυβερνήσεις, think-tanks, και φορείς της Ε.Ε., αλλά και μετά από περισσότερες από 50 συνεντεύξεις με ειδικούς, εμπειρογνώμονες, τεχνοκράτες και αξιωματούχους με βαθιά γνώση της λειτουργίας των ευρωπαϊκών θεσμών και της διαμόρφωσης ευρωπαϊκής πολιτικής. Επελέγησαν ειδικά επειδή έχουν ελληνικό ενδιαφέρον, αλλά επιπλέον επειδή είναι προτάσεις ρεαλιστικές, βασισμένες σε συζητήσεις και ζυμώσεις που ήδη συμβαίνουν, και δεν προϋποθέτουν αναθεώρηση των συνθηκών της Ε.Ε. Βεβαίως, δεν είναι όλες πολύ εύκολο ή και πιθανό να υλοποιηθούν. Ωστόσο αποτελούν μια πολύτιμη εργαλειοθήκη για οποιαδήποτε ελληνική κυβέρνηση θελήσει να εκμεταλλευτεί τις δυνατότητες που παρέχει η συμμετοχή της χώρας στην Ε.Ε., και για οποιονδήποτε υπουργό θέλει να πάει στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης με συγκεκριμένες προτάσεις για προγράμματα και δράσεις που θα μπορούσαν να είναι κρίσιμης σημασίας για τη χώρα μας (αλλά και για άλλες χώρες, ιδιαίτερα του ευρωπαϊκού νότου).
"Με την ανάδειξη των ζητημάτων αυτών στον ελληνικό και ευρωπαϊκό διάλογο", σημειώνουν οι ερευνητές στον επίλογο της έρευνας, "επιδιώκουμε να επηρεάσουμε προς την κατεύθυνση των συμφερόντων της Ελλάδας τη μεγάλη αυτή διαδικασία πανευρωπαϊκής διαβούλευσης που βρίσκεται σε εξέλιξη".
