Photography: Jean Claude Junker / Flickr
Αρθρογραφια |
Ευρώπη

Ελλάδα Και Ευρώπη: Ώρα Για Ένα Άλμα Προς Τα Εμπρός

Το κείμενο που έγραψε ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ για το νέο βιβλίο της διαΝΕΟσις, "Η Επόμενη Ευρώπη".

| Απρίλιος 2018

Το νέο βιβλίο της διαΝΕΟσις "Η Επόμενη Ευρώπη" είναι μια συλλογή 20 σημαντικών κειμένων για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τη θέση της Ελλάδας σε αυτήν. Εδώ μπορείτε να διαβάσετε την εισαγωγή του βιβλίου. Είναι διαθέσιμο σε όλα τα βιβλιοπωλεία και στο e-shop μας.

 

Στην ομιλία μου ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τον Σεπτέμβριο του 20161, τόνισα ότι η Ένωσή μας δεν βρισκόταν σε καλή κατάσταση. Όπως είχα υπογραμμίσει τότε, δεν υπήρχε αρκετή Ευρώπη σ’ αυτή την Ένωση. Και δεν υπήρχε αρκετή Ένωση σ’ αυτή την Ευρώπη. Η Ευρωπαϊκή μας Ένωση βρισκόταν –τουλάχιστον εν μέρει– σε υπαρξιακή κρίση.

Το έτος 2016 ήταν για πολλούς λόγους ένα «annus horribilis» για το ευρωπαϊκό εγχείρημα. Εξαιτίας του δημοψηφίσματος για το «Brexit», των τρομοκρατικών επιθέσεων, της συνεχιζόμενης υψηλής ανεργίας σε πολλά κράτη-μέλη μας και της προσφυγικής κρίσης, η Ευρώπη τέθηκε υπό αμφισβήτηση. Οι ευρωπαϊκές αξίες και οι δημοκρατίες μας δοκιμάστηκαν, καθώς παράλληλα με την αυξανόμενη γεωπολιτική αβεβαιότητα αφυπνίστηκαν λαϊκίστικες δυνάμεις, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, ωστόσο, αποδείχτηκε περισσότερο ανθεκτική απ’ ό,τι πίστευαν πολλοί επικριτές της. Σε αυτούς τους ταραγμένους καιρούς κατορθώσαμε να διατηρήσουμε το ευρωπαϊκό εγχείρημα σε τροχιά.

Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, στα τέλη του 2017, παρατηρούμε μια στροφή προς αυτό που δεν θα ήταν υπερβολή να περιγραφεί ως «Ευρωπαϊκή Άνοιξη». Τόσο από οικονομική όσο και από πολιτική άποψη η Ευρώπη προχωρά πλέον με ταχύτερους ρυθμούς και είναι εμφανές ότι ανακτά σταδιακά την ισχύ της. Ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης επιταχύνεται και ξεπερνά το 2% το 2017 (2,2% στη ζώνη του ευρώ), η ανάπτυξη αφορά επιτέλους όλα τα κράτη-μέλη μας, ενώ κατά την τελευταία διετία ξεπερνά τους ρυθμούς ανάπτυξης των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας. Κατά τη διάρκεια της θητείας της παρούσας Επιτροπής δημιουργήθηκαν σχεδόν 8 εκατ. θέσεις εργασίας. Αυτό οφείλεται, μεταξύ άλλων, και στις ενέργειες των οργάνων της ΕΕ, όπως το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων, τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία, τις Εγγυήσεις για τη νεολαία μας και τη νομισματική πολιτική της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, αποδείχτηκε περισσότερο ανθεκτική απ’ ό,τι πίστευαν πολλοί επικριτές της.

Ωστόσο, παρά τις θετικές αυτές εξελίξεις, δεν είναι ώρα για εφησυχασμό: τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή για να αξιοποιήσουμε αυτή τη δυναμική. Το παράθυρο ευκαιρίας μπορεί να μην μείνει ανοιχτό για μεγάλο χρονικό διάστημα, και ασφαλώς δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο.

Συγχρόνως, οι ευρωπαϊκές προκλήσεις παραμένουν σημαντικές. Από την αστάθεια στις γειτονικές μας χώρες και τις τρομοκρατικές απειλές έως τις δημογραφικές, κλιματικές και τεχνολογικές αλλαγές. Από την ανάγκη για βιώσιμες επενδύσεις και πιο ανθεκτική Οικονομική και Νομισματική Ένωση έως την επιτακτική ανάγκη για περισσότερη κοινωνική δικαιοσύνη και δημοκρατική λογοδοσία. Αυτές είναι οι προκλήσεις μπροστά μας και μόνο εάν είμαστε έτοιμοι να συνεργαστούμε και να εργαστούμε συλλογικά, θα μπορέσουμε να τις αντιμετωπίσουμε.

Κατά την ομιλία μου για την κατάσταση της Ένωσης στις 13 Σεπτεμβρίου του 20172, παρουσίασα την προσωπική μου στρατηγική για μια Ευρωπαϊκή Ένωση περισσότερο ενωμένη, πιο ισχυρή και πιο δημοκρατική.

Πάνω απ’ όλα σε αυτή την πορεία, πυξίδα μας είναι η Ένωση των αξιών μας:

  • Επιτακτική ανάγκη είναι να σεβόμαστε τις κοινές ευρωπαϊκές αξίες μας, συμπεριλαμβανομένου του κράτους δικαίου.
  • Θα πρέπει να επικεντρωθούμε στην επίτευξη συγκεκριμένων αποτελεσμάτων και πρωτοβουλιών που έχουν σαφή ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία και καθιστούν την Ευρώπη έναν καλύτερο τόπο για τους πολίτες της.
  • Θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ισότιμα οι πολίτες όλων των κρατών-μελών της ΕΕ και να μην επιτραπεί ποτέ εντός της Ένωσής μας η εμφάνιση πολιτών «δεύτερης κατηγορίας».
  • Να δίνουμε έμφαση στην αποτελεσματικότητα, τη δημοκρατία και τη διαφάνεια σε όλες τις κοινές μας δράσεις.

Η συζήτηση για το μέλλον της Ευρώπης, που άρχισε με τη Λευκή Βίβλο τον Μάρτιο του 20173, δεν αφορά το ερώτημα «περισσότερη» ή «λιγότερη» Ευρώπη. Πρόκειται για λάθος δίλημμα. Αφιέρωσα όλη μου την πολιτική ζωή –και εξακολουθώ να πιστεύω ακράδαντα– σε «περισσότερη» και «καλύτερη» Ευρώπη. Κατά τη γνώμη μου, το ζητούμενο είναι τελικά μια «πιο αποτελεσματική Ευρώπη», μια «πιο έξυπνη Ευρώπη», μια «πιο επικεντρωμένη στους στόχους της Ευρώπη», μια Ευρώπη που θα προσφέρει στους πολίτες της. Δεν πιστεύω στην ιδέα της «περισσότερης Ευρώπης» ως αυτοσκοπό.

Μια Ευρώπη που να είναι μεγάλη στα μεγάλα ζητήματα και μικρή στα μικρά. Μια ισχυρή ΕΕ που μπορεί να πάρει τη μοίρα της στα χέρια της και να ανταποκριθεί στις προσδοκίες των απλών ανθρώπων. Οι πολίτες δεν αναμένουν νέες Συνθήκες και νέα θεσμικά όργανα, αλλά έχουν εύλογες προσδοκίες για περισσότερη ανταγωνιστικότητα, δουλειές, ανάπτυξη, ασφάλεια και προστασία. Και κυρίως θέλουν συγκεκριμένα αποτελέσματα. Κατά την ομιλία μου για την κατάσταση της Ένωσης, παρουσίασα ένα όραμα και συγκεκριμένες δράσεις για την οικοδόμηση μιας πιο ενωμένης, πιο ισχυρής και πιο δημοκρατικής Ευρώπης έως το 2025.

Χρειαζόμαστε μια πιο ενωμένη Ένωση. Τι σημαίνει αυτό συγκεκριμένα;

Θα συνεχίσουμε την κοινή μας πρόοδο για την υλοποίηση της ευρωπαϊκής ατζέντας για τη μετανάστευση, την οποία προτείναμε τον Μάιο του 2015. Είναι ενθαρρυντικό ότι σταδιακά διαμορφώνεται πλέον μια κοινή προσέγγιση στο θέμα της μετανάστευσης. Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να αποτίσω φόρο τιμής στον ελληνικό λαό. Για την υπομονή και την αποφασιστικότητά του. Για τον τρόπο με τον οποίο η χώρα ανταποκρίθηκε στην πρωτοφανή προσφυγική κρίση με ανθρωπιά και αξιοπρέπεια. Όλοι συμφωνούμε ότι πρέπει να ενισχύσουμε την προστασία των εξωτερικών μας συνόρων. Για να γίνει όμως αυτό αποτελεσματικά, πρέπει να ανοίξουμε αμέσως τον χώρο ελεύθερης κυκλοφορίας Σένγκεν στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία. Θα πρέπει επίσης να επιτρέψουμε στην Κροατία να γίνει πλήρες μέλος του χώρου Σένγκεν, αμέσως μόλις εκπληρώσει όλα τα κριτήρια. Αν θέλουμε μεγαλύτερη σταθερότητα στη γειτονιά μας, θα πρέπει να διατηρήσουμε μια αξιόπιστη προοπτική διεύρυνσης για τα Δυτικά Βαλκάνια.

Επίσης, το ευρώ πρέπει να μας ενώνει, να μην επιτρέψουμε να διχάζει την ήπειρό μας. Στόχος είναι το ευρώ να αποτελεί το ενιαίο νόμισμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο σύνολό της και όχι μόνο το νόμισμα μιας επίλεκτης ομάδας χωρών. Όλα τα κράτη-μέλη που το επιθυμούν θα πρέπει να είναι σε θέση να προσχωρήσουν. Για τον λόγο αυτό, πρότεινα να δημιουργήσουμε έναν μηχανισμό στήριξης για την ένταξη στο ευρώ, που θα παρέχει τεχνική και χρηματοπιστωτική αρωγή.

Το ευρώ πρέπει να μας ενώνει, να μην επιτρέψουμε να διχάζει την ήπειρό μας.

Πιστεύω επίσης ότι η ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης –χωρίς αποκλεισμούς– είναι θέμα που επείγει. Αν θέλουμε οι τράπεζες να λειτουργούν με τους ίδιους κανόνες και υπό την ίδια εποπτεία σε όλη την ήπειρό μας, θα πρέπει να ενθαρρύνουμε όλα τα κράτη-μέλη να προσχωρήσουν στην Τραπεζική Ένωση. Πρέπει να περιορίσουμε τους κινδύνους που εξακολουθούν να υφίστανται στα τραπεζικά συστήματα ορισμένων κρατών-μελών. Η Τραπεζική Ένωση μπορεί να λειτουργήσει μόνο αν ο περιορισμός των κινδύνων συμβαδίζει με τον επιμερισμό των κινδύνων.

Πρέπει επίσης να αποτραπεί ο κοινωνικός κατακερματισμός και το κοινωνικό ντάμπινγκ4 παντού στην ΕΕ. Τα εθνικά συστήματα πρόνοιας θα εξακολουθήσουν να είναι διαφορετικά και διακριτά για πολλά χρόνια ακόμη. Ωστόσο, μπορούμε να επικεντρωθούμε στα αποτελέσματα και ο ευρωπαϊκός πυλώνας κοινωνικών δικαιωμάτων που προτείναμε πρόσφατα θα πρέπει να εδραιωθεί στις βασικές πολιτικές μας. Αυτό θα αποτελέσει ένα σημαντικό βήμα προς μια Κοινωνική Ευρώπη βασισμένη στην εργασιακή δικαιοσύνη, με ίδια αμοιβή για ίδια εργασία παντού στην Ευρώπη.

Χρειαζόμαστε επίσης μια πιο ισχυρή Ευρώπη.

Η ΕΕ είναι ισχυρή γιατί παρουσιάζει ενότητα και ποικιλομορφία. Επιδιώκουμε πάντα την ευρύτερη δυνατή συναίνεση και εντέλει βρίσκουμε λύσεις. Ωστόσο, δεν πρέπει να συγχέουμε την ενότητα με την ομοφωνία. Ενότητα σημαίνει να γνωρίζουμε πότε να υποχωρούμε και να εκτιμούμε την αξία του γενικού συμφέροντος της Ένωσης, το οποίο είναι μερικές φορές πάνω από το δικό μας. Η ΕΕ δεν είναι απλώς μια ανάλυση κόστους/οφέλους. Πρόοδος σημαίνει επίσης συμβιβασμός, και η κοινοτική μέθοδος έχει αποδείξει διαχρονικά την αξία της.

Εντούτοις, όταν πρόκειται για σημαντικά θέματα που άπτονται της ενιαίας αγοράς, εξακολουθούμε να βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την εξής ασυμμετρία: ορισμένες αποφάσεις, όπως, για παράδειγμα, για την ελεύθερη κυκλοφορία των αγαθών ή των υπηρεσιών, λαμβάνονται πολύ γρήγορα με ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία, ενώ σε άλλους πλευρικούς τομείς, όπως η φορολογία, απαιτείται ομόφωνη απόφαση όλων των κρατών-μελών. Αποτέλεσμα είναι τα οφέλη της ενιαίας αγοράς μας να μην προκύπτουν και να μην αναδιανέμονται με τον ίδιο ρυθμό.

Αν θέλουμε να είναι η Ευρώπη σε θέση να δρα πιο γρήγορα και πιο αποφασιστικά, το Συμβούλιο θα πρέπει να αποφασίζει συχνότερα και πιο εύκολα με ειδική πλειοψηφία με την πλήρη συμμετοχή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Δεν χρειάζεται να τροποποιήσουμε τις Συνθήκες για να γίνει αυτό σε περιπτώσεις όπως η κοινή ενοποιημένη βάση φορολογίας εταιρειών, ο ΦΠΑ, η δίκαιη φορολογία για την ψηφιακή βιομηχανία και ο φόρος επί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών. Οι ισχύουσες Συνθήκες προβλέπουν τις λεγόμενες «ρήτρες γέφυρας», που μας επιτρέπουν να περνάμε από την ψηφοφορία με ομοφωνία στην ειδική πλειοψηφία σε ορισμένους τομείς με τη σύμφωνη γνώμη όλων των αρχηγών κρατών ή κυβερνήσεων. Και πιστεύω ότι τώρα είναι η καλύτερη στιγμή για να συμφωνήσουμε επ’ αυτού.

Μια πιο ισχυρή Ευρώπη σημαίνει επίσης μια πιο ισχυρή Οικονομική και Νομισματική Ένωση.

Με τις προτάσεις που παρουσιάσαμε στις 6 Δεκεμβρίου 2017 υλοποιούμε τη δέσμευσή μας για εμβάθυνση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης της Ευρώπης.

Προτείνουμε τη σύσταση Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου ως μετεξέλιξη του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας. Το Ταμείο θα συνεχίσει να συνδράμει τα κράτη-μέλη της ζώνης του ευρώ που αντιμετωπίζουν χρηματοοικονομικές δυσχέρειες και θα ενεργεί ως δανειστής έσχατης ανάγκης για να διευκολύνει την ομαλή εξυγίανση των προβληματικών τραπεζών. Επιθυμούμε οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου να λαμβάνονται πιο γρήγορα και αποτελεσματικά, ιδίως στις επείγουσες περιπτώσεις, και να υπάρχει ενισχυμένη συμμετοχή του στη διαχείριση των προγραμμάτων χρηματοδοτικής συνδρομής.

Ο Ευρωπαίος υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών, ο οποίος θα έχει ρόλο αντιπροέδρου της Επιτροπής και προέδρου του Eurogroup, θα ενισχύσει τη συνεκτικότητα, την αποτελεσματικότητα, τη διαφάνεια και τη δημοκρατική λογοδοσία στη χάραξη της οικονομικής πολιτικής της ΕΕ και της ζώνης του ευρώ, με πλήρη σεβασμό στις εθνικές αρμοδιότητες.

Οι πρωτοβουλίες αυτές υπαγορεύονται από την ανάγκη να συμβαδίζουν αλληλεγγύη και ευθύνη σε όλα τα επίπεδα.

Πρέπει επίσης να συνεχίσουμε να υλοποιούμε τις προτεραιότητές μας για μια Ευρώπη η οποία προστατεύει και υπερασπίζεται τους πολίτες της. Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να είναι ισχυρότερη στη μάχη για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Παρά την πρόοδο που σημειώθηκε κατά τη διάρκεια των τριών τελευταίων ετών, εξακολουθούμε να μην διαθέτουμε όλα τα αναγκαία μέσα ώστε να ενεργούμε άμεσα σε διασυνοριακές τρομοκρατικές απειλές. Μια ευρωπαϊκή υπηρεσία πληροφοριών θα διασφάλιζε ότι τα δεδομένα που αφορούν τρομοκράτες και αλλοδαπούς μαχητές θα διανέμονται αυτομάτως στις εθνικές υπηρεσίες πληροφοριών και στις αστυνομικές δυνάμεις. Επιπλέον, ο νέος Ευρωπαίος Εισαγγελέας θα πρέπει να επιφορτιστεί με τη δίωξη του διασυνοριακού εγκλήματος που σχετίζεται με την τρομοκρατία.

Πρέπει να συνεχίσουμε τις χωρίς προηγούμενο προσπάθειες που θέσαμε σε κίνηση στον τομέα της Άμυνας. Ένα νέο Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας βρίσκεται στα σκαριά. Το ίδιο και μια μόνιμη διαρθρωμένη συνεργασία στον τομέα της Άμυνας. Έως το 2025 πρέπει να διαθέτουμε μια ολοκληρωμένη Ευρωπαϊκή Αμυντική Ένωση.

Για να καταστεί η ΕΕ ο πιο ισχυρός παγκόσμιος παράγοντας, πρέπει επίσης να είναι σε θέση να λαμβάνει ταχύτερα αποφάσεις που αφορούν θέματα εξωτερικής πολιτικής. Τα κράτη-μέλη θα πρέπει να εξετάσουν ποιες αποφάσεις εξωτερικής πολιτικής μπορούν να λαμβάνονται όχι πια με ομοφωνία, αλλά με ειδική πλειοψηφία. Και στην περίπτωση αυτή υπάρχει ήδη σχετική πρόβλεψη στη Συνθήκη, εάν βεβαίως συμφωνήσουν όλα τα κράτη-μέλη.

Σε αυτόν τον παγκοσμιοποιημένο κόσμο, πολλοί βιάστηκαν πέρυσι να απαιτήσουν λιγότερο εμπόριο και περισσότερο προστατευτισμό. Η Ευρώπη, όμως, υπεραμύνεται των ανοικτών και δίκαιων εμπορικών συναλλαγών. Την ώρα που άλλοι επιλέγουν να υψώσουν αναχώματα και εμφανίζεται πάλι η απειλή του προστατευτισμού, εμείς θα προασπίσουμε το βασισμένο σε κανόνες παγκόσμιο σύστημα, το οποίο αποτελεί την κινητήρια δύναμη των οικονομιών μας. Η Ευρώπη είναι η μεγαλύτερη εμπορική δύναμη και μία από τις πιο ανοικτές οικονομίες στον κόσμο. Λαμβάνοντας υπόψη ότι το 90% της μελλοντικής παγκόσμιας ανάπτυξης θα προέρχεται έξω από τα σύνορα της Ευρώπης και ότι το ένα τρίτο του εθνικού μας εισοδήματος εξαρτάται ήδη από το εμπόριο, θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε για ανοικτές αγορές, για ισότιμους όρους ανταγωνισμού και για υψηλότερα διεθνή πρότυπα. Υπάρχει μια πραγματικότητα την οποία θα πρέπει να λάβουμε υπόψη: κάθε 1 δισ. ευρώ σε εξαγωγές υποστηρίζει 14.000 πρόσθετες θέσεις εργασίας στην Ευρώπη. Η Ευρώπη αντιπροσωπεύει το ανοικτό και δίκαιο εμπόριο. Ωστόσο, δεν είμαστε αφελείς θιασώτες του ελεύθερου εμπορίου. Αγωνιζόμαστε εξίσου σκληρά κατά των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών και των στρεβλώσεων της αγοράς, όχι μόνο κατά του προστατευτισμού.

Χρειαζόμαστε επίσης μια πιο δημοκρατική Ένωση.

Η Δημοκρατία –μία από τις πολλές αρχές για τις οποίες ο ελληνικός λαός μπορεί να είναι υπερήφανος– είναι μία από τις θεμελιώδεις αξίες που η ελληνική της ρίζα τώρα ενώνει όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Οι Ευρωπαίοι πολίτες έχουν κάθε δικαίωμα να συμμετέχουν πλήρως στη δημοκρατική ζωή της Ένωσης. Για τον σκοπό αυτό, τα ευρωπαϊκά κόμματα πρέπει να στηριχτούν προκειμένου να συμβά- λουν στο να ακουστεί η φωνή των Ευρωπαίων πολιτών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ώστε να δημιουργηθεί ένας πραγματικός ευρωπαϊκός δήμος. Βέβαια, γνωρίζουμε από την εμπειρία μας ότι υπάρχουν φωνές που επιδιώκουν να εκμεταλλευτούν αυτό το σύστημα με σκοπό, σε ορισμένες περιπτώσεις, την υπονόμευση ακριβώς των ίδιων δημοκρατικών αρχών που προωθεί η Ένωση.

Για τον λόγο αυτό, πρότεινα νέους κανόνες για τη χρηματοδότηση των ευρωπαϊκών πολιτικών κομμάτων και ιδρυμάτων. Τα χρήματα των φορολογουμένων θα πρέπει να χρησιμοποιούνται για να παρέχουν στα ευρωπαϊκά κόμματα τα μέσα για την καλύτερη οργάνωσή τους και όχι για να γεμίζουν τα ταμεία των εξτρεμιστών και των λαϊκιστών.

Αυτό είναι το όραμά μου για το μέλλον: μια Ένωση στην οποία θα έχουμε ενισχύσει τα θεμέλια της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσής μας.

Αυτό είναι το όραμά μου για το μέλλον: μια Ένωση στην οποία θα έχουμε ενισχύσει τα θεμέλια της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσής μας, ώστε να μπορούμε να υπερασπιστούμε το ενιαίο νόμισμά μας στα εύκολα και στα δύσκολα, χωρίς να χρειάζεται να προσφύγουμε σε εξωτερική βοήθεια. Η υιοθέτηση του ευρώ, η Τραπεζική Ένωση και ο χώρος Σένγκεν θα έχει γίνει ο κανόνας για όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ. Η ενιαία αγορά μας θα είναι δικαιότερη για τους εργαζομένους από την Ανατολή και από τη Δύση, από τον Βορρά και από τον Νότο. Θα έχουμε καταφέρει να συμφωνήσουμε σε έναν ισχυρό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων. Τα κέρδη θα φορολογούνται εκεί όπου αποκτώνται. Όλα τα κράτη-μέλη θα σέβονται το κράτος δικαίου. Οι τρομοκράτες δεν θα βρίσκουν παραθυράκια να εκμεταλλευτούν. Θα έχουμε συμφωνήσει σε μια πραγματική Ευρωπαϊκή Αμυντική Ένωση. Τέλος, πρότεινα ένας μόνο πρόεδρος να ηγείται της Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, έχοντας εκλεγεί ύστερα από μια δημοκρατική, πανευρωπαϊκή προεκλογική εκστρατεία.

Η Ελλάδα θα πρέπει να διαδραματίσει πλήρως τον ρόλο της σ’ αυτή την Ένωση.

Η Ελλάδα είναι ένα μεγάλο έθνος. Ως πρόεδρος της Ευρωομάδας, πρωθυπουργός και τώρα πρόεδρος της Επιτροπής, η αξιοπρέπεια του ελληνικού λαού αποτελούσε και αποτελεί βασική μου προτεραιότητα. Σέβομαι έμπρακτα την κληρονομιά αυτού του μεγάλου έθνους. Μετά από πολλά χρόνια σοβαρής κρίσης, τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή για να γυρίσουμε σελίδα. Και αυτό ακριβώς κάνει η Ελλάδα με την ενεργό στήριξή μας. Σήμερα επιστρέφουν η σταθερότητα, η εμπιστοσύνη και η ανάπτυξη.

Η ελληνική οικονομία αναπτύσσεται και η απασχόληση αυξάνεται. Δυστυχώς όμως βρίσκονται ακόμη πολλοί Έλληνες στην ανεργία. Το πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα ήταν αισθητά μεγαλύτερο από τον στόχο για το προηγούμενο έτος και ήδη υπερβαίνει τον στόχο για το τέλος του προγράμματος στα μέσα του 2018.

Έμπρακτη απόδειξη της προόδου που καταγράφηκε ήταν η απόφαση του Συμβουλίου Υπουργών που ενέκρινε την πρότασή μας να περατώσει τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος για την Ελλάδα. Η Ελλάδα, με αξιοσημείωτο τρόπο, μετέτρεψε ένα έλλειμμα 15% σε δημοσιονομικό πλεόνασμα. Οι προσπάθειες αυτές θα πρέπει να ανταμειφθούν. Πριν από λίγα χρόνια, ορισμένοι ήταν βέβαιοι για την αποχώρηση της Ελλάδας από το ευρώ. Αποδείξαμε ότι έκαναν λάθος. Η Ελλάδα ανήκει στη ζώνη του ευρώ και θα παραμείνει στη ζώνη του ευρώ.

Έχουμε πλέον όλα τα εργαλεία για να διασφαλίσουμε ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει να ανακάμπτει.

Η αξιοσημείωτη αυτή πρόοδος οφείλεται στις ευρείας κλίμακας μεταρρυθμίσεις που έχουν υλοποιηθεί τα τελευταία χρόνια. Η Ελλάδα έχει τηρήσει τις δεσμεύσεις της και, όσο αυτό συμβαίνει, οι εταίροι της θα ανταποκρίνονται. Βρισκόμαστε τώρα στην αρχή ενός νέου κεφαλαίου, με έμφαση στην επιτάχυνση της ανάκαμψης και στη δημιουργία θέσεων εργασίας, την αύξηση των επενδύσεων και τη διασφάλιση της κοινωνικής δικαιοσύνης. Αλλά δεν μπορούμε και δεν θα σταματήσουμε εδώ. Οφείλουμε να συνεχίσουμε να επενδύουμε στο μέλλον της Ελλάδας. Ήδη από το 2015 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε τονίσει ότι οι εκτεταμένες μεταρρυθμίσεις που είχαν ζητηθεί έπρεπε να συνοδεύονται από πρόσθετα αναπτυξιακά μέτρα. Αποφασίσαμε τότε να βοηθήσουμε την Ελλάδα να τονώσει τις επενδύσεις με ποσό έως 35 δισ. ευρώ μέχρι το 2020, για να συμβάλουμε στην επιστροφή σε σταθερή ευημερία. Σχεδόν δύο χρόνια μετά την έναρξη αυτού του προγράμματος για την απασχόληση και την ανάπτυξη, η Ελλάδα έχει λάβει περισσότερα από 11 δισ. ευρώ από μια μεγάλη δεξαμενή κονδυλίων της Ένωσης. Αυτά τα προγράμματα μπορούν να έχουν ιδιαίτερα θετικό αντίκτυπο σε ολόκληρη τη χώρα. Αποτελούν ένδειξη της δέσμευσης της Ευρώπης και της αλληλεγγύης της προς τον ελληνικό λαό. Πολλά ακόμη πρέπει να γίνουν, αλλά τα δυσκολότερα πέρασαν και υπάρχει πλέον πραγματική δυναμική προόδου. Έχουμε πλέον όλα τα εργαλεία για να διασφαλίσουμε ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει να ανακάμπτει.

Ωστόσο, οι μεταρρυθμίσεις που χρειάζεται ακόμη να υλοποιηθούν δεν πρέπει να εκληφθούν ως επιβαλλόμενες από έξω. Στην πραγματικότητα, αποτελούν το κλειδί για τη μελλοντική ευημερία της χώρας, που οι Έλληνες οφείλουν πέρα και πάνω απ’ όλα στα παιδιά τους και τα εγγόνια τους.

Είναι επίσης καιρός για πολιτική συναίνεση, θάρρος και ανάληψη της ευθύνης για τα θέματα αιχμής για το μέλλον της Ελλάδας: οικοδόμηση αποτελεσματικού κράτους, καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, δημιουργία δίκαιου συστήματος πρόνοιας, διασφάλιση ελάχιστου εισοδήματος και συντάξεων για τις μελλοντικές γενεές, επιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης. Το διακύβευμα είναι το μέλλον της χώρας.

Η Ευρώπη βρίσκεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι.

Για να χρησιμοποιήσω μια ελληνική λέξη, βγαίνουμε από μια «πολυκρίση» που μας απείλησε κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών. Η Ελλάδα βρίσκεται στην πορεία προς την ανάκαμψη. Τα 27 κράτη-μέλη είναι πιο ενωμένα από ποτέ, ιδίως μετά το δημοψήφισμα στο Ηνωμένο Βασίλειο. Στην οικονομία της Ευρώπης πνέει ούριος άνεμος. Και η εμπιστοσύνη στην Ευρώπη επιστρέφει.

Δεν πρέπει ποτέ να χάνουμε από τα μάτια μας αυτό για το οποίο προσπαθούμε. Μια Ένωση αξιών, η οποία προστατεύει και ενισχύει τους πολίτες της. Ακόμη και κατά τις πιο σκοτεινές μέρες δεν χάσαμε από τα μάτια μας αυτό για το οποίο αγωνιζόμασταν. Τώρα είναι η ώρα να κοιτάξουν η Ευρώπη και η Ελλάδα προς το μέλλον. Να αξιοποιήσουμε στο έπακρο τις θετικές συνθήκες που παρουσιάζονται και να οικοδομήσουμε ένα πιο ελπιδοφόρο μέλλον.

Το μέλλον της Ευρώπης συζητείται σήμερα ανοικτά παντού στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πρόκειται για το δικό μας μέλλον και για τη δική μας Ευρώπη. Η Ελλάδα θα βρίσκεται στο επίκεντρο αυτής της δυναμικής. Για τον λόγο αυτό, είναι τόσο σημαντικό να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στη συζήτηση αυτή και να μας βοηθήσει να διαμορφώσουμε το καλύτερο δυνατό αύριο για όλους.

Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί δρόμοι τους οποίους μπορούμε να ακολουθήσουμε. Όμως, όποιο δρόμο και αν επιλέξουμε, θα πρέπει να παραμείνουμε πιστοί στις κύριες αρετές του Αριστοτέλη: φρόνηση, ανδρεία, σωφροσύνη και δικαιοσύνη.

Παραπομπές:

1. «Oμιλία για την Κατάσταση της Ένωσης το 2016». Διαθέσιμο στο: https://ec.europa.eu/commission/ state-union-2016_el.

2. «Ομιλία για την Κατάσταση της Ένωσης το 2017». Διαθέσιμο στο: https://ec.europa.eu/commission/ state-union-2017_el.

3. «Λευκή Βίβλος για το μέλλον της Ευρώπης και την πορεία προς τα εμπρός». Διαθέσιμο στο: https:// ec.europa.eu/commission/white-paper-future-europe-reflections-and-scenarios-eu27_el.

4. Εκμετάλλευση του χαμηλότερου κόστους εργασίας σε μια χώρα (λόγω μειωμένων εισφορών κοινωνικής ασφάλισης), με σκοπό την προσέλκυση σε αυτήν επιχειρηματικών δραστηριοτήτων εις βάρος άλλων χωρών.