Για πρώτη φορά μετά από 15 χρόνια κυκλοφορίας του κοινού νομίσματος, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δημοσίευσε μία έκθεση στην οποία αποτυπώνεται η καταναλωτική συμπεριφορά των Ευρωπαίων στις καθημερινές τους συναλλαγές, ως προς τα μέσα πληρωμής. Πιο συγκεκριμένα, η ΕΚΤ θέλησε να μετρήσει την έκταση της χρήσης των μετρητών στις χώρες της ευρωζώνης από τα νοικοκυριά. Ζήτησε από πολίτες των χωρών που συμμετέχουν στη ζώνη του ευρώ να καταγράψουν για μία ολόκληρη ημέρα σε ένα ημερολόγιο τον τρόπο με τον οποίο πληρώνουν στα διάφορα σημεία πώλησης, τα επονομαζόμενα POS (Points of Sale). Αν και στην καθημερινότητά μας έχουμε συνδέσει τον συγκεκριμένο ορισμό με το τερματικό υποδοχής καρτών, για τις ανάγκες της μελέτης ως POS ορίζεται οποιοδήποτε μέρος πραγματοποιούνται συναλλαγές, όπως για παράδειγμα τα καταστήματα. Αυτό ήταν ένα από τα δύο στάδια της έρευνας. Το δεύτερο στάδιο περιελάμβανε ένα ερωτηματολόγιο στο οποίο απάντησαν οι πολίτες που συμμετείχαν στο δείγμα.
Τα βασικά συμπεράσματα
Σύμφωνα με την ΕΚΤ το 2016 το 78,8% των συναλλαγών του δείγματος πραγματοποιήθηκε με μετρητά, το 19,1% με κάρτες και το 2,1% με άλλα μέσα πληρωμής. Με μία πρώτη ματιά, τα στοιχεία αυτά δείχνουν πως τα μετρητά κυριαρχούν ως μέσο πληρωμής, ωστόσο ένας άλλος δείκτης μας δείχνει πως αυτή είναι η μισή αλήθεια. Το 19% των συναλλαγών που πραγματοποιήθηκε μέσω καρτών αντιπροσωπεύει 39% του συνολικού ποσού που δαπανήθηκε από τα νοικοκυριά για αγορές, πράγμα που σημαίνει πως οι Ευρωπαίοι εμπιστεύονται τις πληρωμές μέσω κάρτας για συναλλαγές μεγάλης αξίας.
Πρώτες στην λίστα της εκτεταμένης χρήσης μετρητών έρχονται η Ελλάδα, η Γερμανία, και Αυστρία, ενώ οι χώρες που φαίνεται πως χρησιμοποιούν περισσότερο τις κάρτες ως μέσα συναλλαγών είναι η Ολλανδία, η Φινλανδία και η Εσθονία. Οι χώρες της Νότιας Ευρώπης, όπως η Ελλάδα, η Κύπρος και η Μάλτα είναι πρώτες στην αξία των συναλλαγών που γίνονται μέσω μετρητών, ενώ τα μικρότερα ποσοστά σε αυτόν τον δείκτη παρατηρούνται στο Βέλγιο, την Ολλανδία, την Εσθονία και τη Φινλανδία. Ως προς τα δημογραφικά χαρακτηριστικά, φαίνεται πως οι πολίτες των χωρών της ευρωζώνης άνω των 40 ετών χρησιμοποιούν τα μετρητά περισσότερο από κάθε άλλη ηλικιακή ομάδα.
Η χρήση μετρητών στην Ελλάδα
Όπως είδαμε και παραπάνω, η Ελλάδα είναι η χώρα που χρησιμοποιεί περισσότερο από κάθε άλλη τα μετρητά και αυτό αποτυπώνεται τόσο στο ποσοστό της χρήσης τους ως μέσο πληρωμής, όσο και στην αξία των συναλλαγών που αντιπροσωπεύουν ως μέσο πληρωμής. Πιο συγκεκριμένα το 88% των συναλλαγών στην Ελλάδα το 2016 φαίνεται πως έγινε με χρήση μετρητών, ενώ το μερίδιο της αξίας των συναλλαγών που πραγματοποιήθηκε με μετρητά φτάνει στο 75%.
Στην ερώτηση σχετικά με την προτίμηση τους στα μέσα πληρωμής, οι Έλληνες δήλωσαν πως προτιμούν τα μετρητά σε ποσοστό 43%, τις κάρτες σε ποσοστό 39%, ενώ το 17% απάντησε πως δεν έχει κάποια προτίμηση μεταξύ των δύο μέσων.
Τέλος, το πιο εντυπωσιακό στοιχείο για την Ελλάδα, είναι πως αποτελεί την μόνη χώρα της ευρωζώνης στην οποία οι πολίτες φέρονται να λαμβάνουν ένα σημαντικό μέρος των τακτικών εσόδων τους σε μετρητά και όχι μέσω τράπεζας. Το 57% των Ελλήνων ερωτηθέντων της έρευνας δήλωσαν πως λαμβάνουν τουλάχιστον το 1/4 του εισοδήματος τους σε μετρητά, ενώ μόλις το 43% δήλωσε πως κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει.
