Πολυνομία και Κακονομία στην Ελλάδα
Αρθρογραφια |
Δημόσια Διοίκηση & Κοινωνια

12 Άμεσες Λύσεις Κατά Της Πολυνομίας

Τι μπορεί να γίνει για να έχουμε λιγότερους και καλύτερους νόμους;

| Ιούλιος 2016

Πολλοί συμφωνούν ότι το φαινόμενο της πολυνομίας στην Ελλάδα έχει βαθύτερες, πολιτισμικές ρίζες. Ωστόσο, καθώς η κουλτούρα αλλάζει δύσκολα, η έρευνα της διαΝΕΟσις εστιάζει σε μέτρα που μπορούν να ληφθούν άμεσα, χωρίς καν να προηγηθεί συνταγματική αναθεώρηση, για την καταπολέμηση του φαινομένου. Παρακάτω, μπορείτε να βρείτε συνοπτικά, δώδεκα άμεσα εφαρμόσιμες προτάσεις πολιτικής για καλύτερους και πιο αποδοτικούς νόμους.

1. Χαρτογράφηση του προβλήματος με πόρους του ΕΣΠΑ

Ο καθορισμός των προβλημάτων της νομοθεσίας ανά κλάδο δικαίου αποτελεί ένα πολύ μεγάλο έργο - οι ειδικοί το συγκρίνουν σε μέγεθος με την κατάρτιση του Κτηματολογίου -, το οποίο απαιτεί χρόνο και πόρους. Η ιδανική λύση που προτείνεται είναι η ένταξή του σε επιχειρησιακό πρόγραμμα του ΕΣΠΑ 2014-2020.

2. Αναμόρφωση της δομή της Γενικής Γραμματείας της Κυβέρνησης

Θα ήταν εξαιρετικά χρήσιμη η δημιουργία “ισχυρού κέντρου διακυβέρνησης” υπό τον Πρωθυπουργό με τρεις ξεχωριστές διευθύνσεις (Νομικής Επεξεργασίας, Αναλύσεων και Διαβούλευσης, Ρυθμιστικού Προγραμματισμού) που θα υπάγονται εκεί. Επιπλέον, προτείνεται για τη θέση του γραμματέα πρόσωπο που θα κατανοεί τόσο τις νομικές όσο και τις οικονομικές έννοιες.

3. Ενδυνάμωση της Κεντρικής Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής

Στα πρότυπα του βρετανικού Regulatory Committee θα μπορούσε η ΚΕΝΕ να μετεξελιχθεί σε ανεξάρτητη επιτροπή υπό τον Πρωθυπουργό. Η νέα Επιτροπή μπορεί να απαρτίζεται από κορυφαίους εμπειρογνώμονες: νομικούς, οικονομολόγους ή ανθρώπους των θετικών επιστημών. Ο ρόλος της θα παραμένει γνωμοδοτικός, αλλά θα έχει βαρύνουσα σημασία.

4. Δημιουργία Επιτροπής Καλής Νομοθέτησης

Σύσταση νέας διϋπουργικής επιτροπής (ως πολιτικό όργανο του υπουργικού συμβουλίου) με συμμετοχή των υπουργείων Οικονομικών, Οικονομίας, Δικαιοσύνης και Διοικητικής Μεταρρύθμισης, η οποία θα αποφασίζει για την κατάθεση του εκάστοτε νομοσχεδίου στο Κοινοβούλιο.

5. Αξιοποίηση των Μονάδων Νομοθετικής Πρωτοβουλίας στα υπουργεία

Ενώ οι μονάδες αυτές που έχουν ως στόχο την καταπολέμηση της πολυνομίας και της κακονομίας στον τομέα κάθε υπουργείου, προβλέπονται ήδη από νόμο του 2012 (4048/2012), η στελέχωσή και η λειτουργία τους σε πολλές περιπτώσεις έχουν “κολλήσει”.

6. Αναβάθμιση του ρόλου της Βουλής

Η δημιουργία Ειδικής Διαρκούς Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Καλής Νομοθέτησης από βουλευτές καθώς και Γραφείου κατ’ αντιστοιχία με το Γραφείο Προϋπολογισμού θα μπορούσε να θέσει όρια στην ετήσια παραγωγή ρυθμίσεων. Επιπλέον, μπορεί να “φιλτράρει” τους νόμους σε σχέση με το αν πλοιρούν αρχές της Καλής Νομθέτησης και να συμβάλλει στο να τηρείται ο ρυθμιστικός-νομοθετικός προγραμματισμός.

7. Αποσύνδεση του αξιώματος του υπουργού από εκείνο του βουλευτή

Είτε με τον διορισμό αποκλειστικά εξωκοινοβουλευτικών υπουργών είτε με τη θέσπιση ασυμβίβαστού στις δύο αυτές ιδιότητες, ο διαχωρισμός των δύο ιδιοτήτων αποτελεί χτύπημα στο πελατειακό κράτος που συχνά κάνει την εμφάνισή του, μέσω τροπολογιών ή αλλόκοτων ρυθμίσεων και εντείνει τη νομοθετική παραγωγή πριν τις βουλευτικές εκλογές. Οι υπουργοί που δεν είναι βουλευτές (ή υποψήφιοι βουλευτές) αυτονόητα δεν δέχονται την ίδια πίεση για την παραγωγή μεγάλου όγκου νομοθεσίας.

8. Μείωση υπουργείων και υπουργών

Λιγότερα υπουργεία (αλλά και υπουργοί, αναπληρωτές υπουργοί και υφυπουργοί) σημαίνει καλύτερος συντονισμός του νομοθετικού έργου και οργάνωσή του προκειμένου να αποφεύγονται ρυθμίσεις που δεν πλοιρούν τις αρχές της Καλής Νομοθέτησης.

9. Ευρεία διαβούλευση πριν την κατάθεση των νομοσχεδίων

Οπως συμβαίνει στο Ηνωμένο Βασίλειο, θα μπορούσε η διαβούλευση για τη σύνταξη των νομοσχεδίων να περιλαμβάνει εκτός από στελέχη των αρμόδιων υπουργείων και εκπροσώπους των κοινωνικών εταίρων - συνδικάτα, εργοδοτικές οργανώσεις, κλπ.

10. Θέσπιση ελάχιστου χρόνου για την ηλεκτρονική διαβούλευση

Μέσω της διαδικασίας της ηλεκτρονικής διαβούλευσης μπορεί μεν να καθυστερεί (σε λογικά πλαίσια) η ψήφιση των νόμων, όμως συχνά προλαμβάνονται αστοχίες και ρυθμίσεις που είναι ανεφάρμοστες ή "προσκρούουν" σε άλλους παλαιότερους νόμους.

11. Επεξεργασία νομοσχεδίων από το Συμβούλιο της Επικρατείας

Με τον ίδιο τρόπο που το ΣτΕ αποφαίνεται για τη νομιμότητα των Προεδρικών Διαταγμάτων θα μπορούσε να αποφαίνεται και για τα νομοσχέδια, ως προς τη συνταγματικότητα και την αρτιότητά τους. Με αυτόν τον τρόπο αποφεύγονται και οι πολύχρονες δικαστικές αμφισβητήσεις σχετικά με τη νομιμότητα των νομοσχεδίων που τελικά ψηφίζονται.

12. Μείωση αριθμού βουλευτών, μείωση των πολυεδρικών εκλογικών περιφερειών, κατάργηση/περιορισμός της σταυροδοσίας

Με τα παραπάνω μέτρα μειώνονται σημαντικά οι πηγές πίεσης μέσα από την ίδια τη Βουλή που επιβάλλουν αυξημένη νομοθετική παραγωγή. Είναι επίσης σημαντικό ότι, σύμφωνα με την έρευνα της διαΝΕΟσις, τα παραπάνω μπορούν να εφαρμοστούν χωρίς να έχει προηγηθεί συνταγματική αναθεώρηση.