Η Εξέλιξη Της Παχυσαρκίας Στην Ελλάδα Στα Χρόνια Της Κρίσης
Αρθρογραφια |
Επιστημη & Υγεία

Η Εξέλιξη Της Παχυσαρκίας Στην Ελλάδα Στα Χρόνια Της Κρίσης

Μειώθηκαν ή αυξήθηκαν τα ποσοστά παχυσαρκίας λόγω της κρίσης; Τι συνέβη με τα ποσοστά παιδικής παχυσαρκίας;

| Απρίλιος 2016

Αυτή η μελέτη είναι μέρος της μεγάλης έρευνας "Η Υγεία Των Ελλήνων Στα Χρόνια Της Κρίσης" που διεξήγαγε η διαΝΕΟσις σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής.

Παχυσαρκία Ενηλίκων

Σύμφωνα με την πλέον πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ (2015), η Ελλάδα το 2013 εμφανίζει στα άτομα ηλικίας άνω των 15 ετών, ποσοστό παχυσαρκίας 19.6% του πληθυσμού (Σχήμα 1)1.

paxysarkia_sxima_1

Σύμφωνα με την έκθεση του ΟΟΣΑ (2014)2  η Ελλάδα το 2012 κατατάσσεται στην 8η θέση μεταξύ των 26 συμμετεχόντων χωρών, με ποσοστό παχυσαρκίας σε άτομα ηλικίας άνω των 15 ετών 19.5% του πληθυσμού (Σχήμα 2).

paxysarkia_sxima_2

Τα αντίστοιχα δεδομένα καταγραφής του επιπολασμού παχυσαρκίας μεταξύ αντρών και γυναικών, καταδεικνύουν υπεροχή των γυναικών στα άτομα ηλικίας άνω των 15 ετών (Σχήμα 3)2.

paxysarkia_sxima_3

Όσον αφορά στην παχυσαρκία, κατά τη διάρκεια της πενταετίας 2010- 2014, το ποσοστό των παχύσαρκων ενηλίκων στην Ελλάδα αυξήθηκε ελαφρά από το 21,3% το 2010, στο 22,9% το 2014. Τα ποσοστά παχυσαρκίας των Ελλήνων αυτή την πενταετία είναι παρόμοια με τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά και πολύ υψηλότερα (σχεδόν διπλάσια) από τα διεθνή (Σχήμα 4)3,4,5,6.

paxysarkia_sxima_4

Τα νεότερα δεδομένα του 2015 για την Ελλάδα, αναδεικνύουν χαμηλότερο ποσοστό υπέρβαρων και παχύσαρκων ενηλίκων (41,5% και 17,4% αντίστοιχα). Οι άνδρες, οι μεγαλύτεροι σε ηλικία, οι έγγαμοι, τα άτομα με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο και κοινωνική θέση έχουν περισσότερες πιθανότητες να είναι υπέρβαροι/παχύσαρκοι7.

Ανάλογα συμπεράσματα προκύπτουν και από τη μελέτη ΥΔΡΙΑ, που πραγματοποιήθηκε σε αντιπροσωπευτικό δείγμα του ελληνικού πληθυσμού κατά την περίοδο 2013-2014. Επτά στους δέκα ενήλικες μόνιμους κατοίκους της Ελλάδας είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι, με το υψηλότερο ποσοστό παχύσαρκων ενήλικων ατόμων να παρατηρείται στην περιοχή νήσων Αιγαίου και Κρήτης (43%), ενώ το μικρότερο ποσοστό στην Αττική (30%)8. Οι άνδρες είναι συχνότερα υπέρβαροι, ενώ οι γυναίκες είναι συχνότερα παχύσαρκες. Ως προς την ηλικία, το υψηλότερο ποσοστό υπέρβαρων ατόμων παρατηρήθηκε στην ηλικιακή ομάδα 50-64 ετών, ενώ το υψηλότερο ποσοστό παχύσαρκων ατόμων παρατηρήθηκε στην ηλικιακή ομάδα 65-79 ετών8.

GFX_24

paxysarkia_sxima_5

 

Όσον αφορά στους εφήβους, η συγκριτική μελέτη των στοιχείων για τα έτη 2000-2001, 2005-2006 και 2009-20102, καταγράφει το αυξημένο σωματικό βάρος των εφήβων στην Ελλάδα (Σχήμα 6).

GFX_22

 

Συμπεράσματα

  • Ο επιπολασμός του βάρους άνω του φυσιολογικού (υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα) την τελευταία εικοσαετία έχει αυξηθεί τόσο στην Ελλάδα όσο και στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες.
  • Κατά την περίοδο 2010-2014, υπάρχει μια σταθεροποίηση του ποσοστού παχυσαρκίας τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη καθώς και παγκόσμια.
  • Σύμφωνα στοιχεία του ΟΟΣΑ, η Ελλάδα το 2013 εμφανίζει ποσοστό παχυσαρκίας 19.6% του πληθυσμού, ενώ ο μέσος όρος των χωρών του ΟΟΣΑ είναι 19%.
  • Σύμφωνα με την μελέτη ΥΔΡΙΑ, επτά στους δέκα ενήλικες στην Ελλάδα είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. Οι άνδρες είναι συχνότερα υπέρβαροι, ενώ οι γυναίκες είναι συχνότερα παχύσαρκες.
  • Το υψηλότερο ποσοστό υπέρβαρων ατόμων παρατηρήθηκε στην ηλικιακή ομάδα 50-64 ετών, ενώ το υψηλότερο ποσοστό παχύσαρκων ατόμων παρατηρήθηκε στην ηλικιακή ομάδα 65-79 ετών.
  • Το 50% του πληθυσμού έχει αυξημένο κίνδυνο για μεταβολικές επιπλοκές, όπως προκύπτει από τα σωματομετρικά τους χαρακτηριστικά.
  • Όσον αφορά στην παιδική παχυσαρκία, την τελευταία εικοσαετία τα δεδομένα καταδεικνύουν αυξανόμενο ποσοστό παιδιών και εφήβων με υπερβάλλον σωματικό βάρος (υπέρβαρα και παχύσαρκα παιδιά) που κατατάσσει τη χώρα μας στις πρώτες θέσεις στην παιδική παχυσαρκία τόσο στην Ευρώπη όσο και διεθνώς.
  • Για την ηλικία των 13 ετών, η χώρα μας το 2010 κατείχε την πρώτη θέση ανάμεσα στις χώρες της Ευρώπης.
  • Από το 1998 καταγράφεται αυξητική τάση στο ποσοστό των παιδιών και των εφήβων με υπερβάλλον σωματικό βάρος (υπέρβαροι ή παχύσαρκοι), η οποία από το 2010 φαίνεται να σταθεροποιείται.
  • Η παιδική και εφηβική παχυσαρκία έχει αυξημένη συχνότητα σε χαμηλά οικογενειακά εισοδήματα.
  • Η πολυετής οικονομική κρίση που διανύει η χώρα μας, είναι πιθανόν να οδηγεί σε αύξηση του βάρους σε όλο τον πληθυσμό (παιδιά, εφήβους, ενήλικες) λόγω της κατανάλωσης θερμιδογόνων φθηνών τροφίμων.
  • Επίσης, η πολύωρη καθημερινή καθιστική ζωή μπροστά στην οθόνη (τηλεόραση, ηλεκτρονικός υπολογιστής, κινητό, tablet, κ.λπ.), καθώς και η μη συστηματική εφαρμογή διατροφικής αγωγής στα σχολεία φαίνεται να ενισχύουν το πρόβλημα του υπερβάλλοντος βάρους σε παιδιά και εφήβους.

Βιβλιογραφία

1. OECD (2015), Health at a Glance 2015: OECD Indicators, OECD Publishing, Paris. [accessed 2016 Jan 29]. Available from: http://www.oecd.org/health/health-systems/health-at-a-glance-19991312.htm
2. OECD. Health at a glance 2014. OECD Indicators. OECD; 2014. http://www.oecd.org/health/health-at-a-glance-europe-23056088.htm
3. WHO. Obesity and overweight. Fact sheet N°311. [internet]. [updated 2015 Jan; [accessed 2015  pr 20]. Available from: http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs311/en/
4. WHO Overweight (body mass index >= 25) (age-standardized estimate). Data by country. 2015 [accessed 2015 Apr 20]. Available from: http://apps.who.int/gho/athena/data/
5. WHO. WHO European Childhood Obesity Surveillance Initiative (COSI). 2014 [accessed 2015 Apr 20]. Available from: http://www.euro.who.int/en/health-topics/disease-prevention/nutrition/activities/monitoring-and-surveillance/who-european-childhood-obesity-surveillance-initiative-cosi
6. WHO. Facts and figures on childhood obesity [internet]. [accessed
2015 Apr 20]. Available from: http://www.who.int/end-childhoodobesity/facts/en/
7. ΙΚΠΙ. Hellas Health VΙ. Έρευνα υγείας του ελληνικού πληθυσμού. Αθήνα: Ινστιτούτο Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής σε συνεργασία με το Κέντρο Μελετών Υπηρεσιών Υγείας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών; 2015.
8. Ελληνικό Ίδρυμα Υγείας σε συνεργασία με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕ.Ε.ΛΠΝΟ), «ΥΔΡΙΑ», Πρόγραμμα και στοχευόμενη δράση για την υγεία και τη διατροφή του Ελληνικού πληθυσμού: ανάπτυξη και εφαρμογή μεθοδολογίας και αποτύπωση». [accessed 2016, Jan.22] Available from: http://www.hydria-nhns.gr/
9. Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ σε συνεργασία με όλες τις Ιατρικές Σχολές της Ελλάδος Ε.ΜΕ.ΝΟ, Εθνική Μελέτη Νοσηρότητας και Παραγόντων Κινδύνου,. [accessed 2016, Jan.30] Available from: http://emeno.gr/
10. Brug J, van Stralen MM, Te Velde SJ, Chinapaw MJ, De Bourdeaudhuij I, Lien N, Bere E, Maskini V, Singh AS, Maes L, Moreno L, Jan N, Kovacs E, Lobstein T, Manios Y. Differences in
Weight Status and Energy-Balance Related Behaviors among Schoolchildren across Europe: The ENERGY-Project. Pediatr Obese. 2012; 7(5):399-411.
11. Moschonis G, Kalliora A, et al. Identification of lifestyle patterns associated with obesity and fat mass in children: the Healthy Growth Study. Public Health Nutrition. 2013;17(3):614-24.
12. Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ), 2012, 2014. Διατροφή, φυσική δραστηριότητα και σωματικό βάρος στους εφήβους, HBSC.
13. Farajian P., Panagiotakos D., Risvas G., Karasouli K., Boutziouka V., Voutzourakis N., Zampelas A. Socio- economic and demographic determinants of childhood obesity prevalence in Greece: The GRECO (Greek Childhood Obesity) study. Public Health Nutrition:2013;16(2), 240-247.
14. Country profiles. Copenhagen: WHO Regional Office for Europe; 2014 (http://www.euro.who.int/en/nutrition-country-profiles, accessed 25 February 2014).