Η μεγάλη έρευνα της διαΝΕΟσις «Τι Πιστεύουν οι Έλληνες», έχει να μας παρουσιάσει πολλά και ενδιαφέροντα ποσοτικά και ποιοτικά στοιχεία. Με αφορμή την έκθεση του καθηγητή κ. Γεράσιμου Μοσχονά και των συμπερασμάτων της, προέκυψε η ανάγκη να ερευνηθεί το πώς απάντησαν οι ερωτώμενοι με βάση τον ευρωπαϊκό τους προσανατολισμό ο οποίος, όπως αναλύεται στην έκθεση, αποτελεί μία νέα και άτυπη κοινωνική διαιρετική τομή. Ο Μοσχονάς χώρισε τους ερωτηθέντες σε τρεις κατηγορίες ως εξής:

Ως σκληρός ευρωπαϊκός πυρήνας ορίζεται το πλήθος των ερωτώμενων που επέλεξαν την απάντηση «Η Ε.Ε αποτέλει πρόοδο και είναι αναγκαία η παραμονή της Ελλάδας σε αυτήν» στην ερώτηση 9 της έρευνας.
Ως κεντρικός ευρωπαϊκός κορμός ορίζεται το πλήθος των ερωτώμενων που απάντησε «Θετική» στην ερώτηση 1 της έρευνας.
Ως σκληρός ευρωσκεπτικιστικός πυρήνας, ορίζεται το πλήθος των ερωτώμενων που επέλεξε την απάντηση «Η Ε.Ε έχει δομές και εκφράζει συμφέροντα που δεν εξυπηρετούν την Ελλάδα. Πρέπει να φύγουμε από αυτήν» στην ερώτηση 9 της έρευνας.

Εδώ θα εξετάσουμε πώς απάντησαν αυτές οι τρεις ομάδες σε όλες τις ερωτήσεις της έρευνας.

Ευρώπη, Κόσμος και Εθνική ταυτότητα

Ξεκινώντας με τον πρώτο πυλώνα της έρευνας, οι απαντήσεις του φιλοευρωπαϊκού μετώπου και του μετώπου που συγκροτεί τον ευρωσκεπτικιστικό πυρήνα παρουσιάζουν υψηλές διαφοροποιήσεις και αποκλίσεις μεταξύ τους. Τόσο στα ερωτήματα που αφορούν τα οφέλη που αποκόμισε η χώρα από την συμμετοχή της στην ΕΕ, όσο και σε ζητήματα που αφορούν την γεωπολιτική και γεωστρατηγική θέση της χώρας στο διεθνές σύστημα και τις εναλλακτικές επιλογές περιφερειακών συνεργασιών, οι απαντήσεις των δύο «μετώπων» είναι εντελώς διαφορετικές, με μόνο μία εξαίρεση: Τις ερωτήσεις που αφορούν την εθνική ταυτότητα.

διαβάστε ακόμα

Τι Πιστεύουν Οι Έλληνες: Μια Έρευνα

Χαρακτηριστικό είναι τα παράδειγμα της ερώτησης 2.1, στην οποία το 65,3% του σκληρού φιλοευρωπαϊκού πυρήνα απαντά «Κερδισμένη» στο εάν «η Ελλάδα έχει βγει κερδισμένη ή ζημιωμένη από την συμμετοχή της στην Ε.Ε στο πεδίο της οικονομικής ανάπτυξης». Μόλις το 4,3% των ευρωσκεπτικιστών απάντησε με τον ίδιο τρόπο. Αντίστοιχα είναι τα αποτελέσματα σε όλα τα ερωτήματα που αφορούν την συμμετοχή της χώρας στην Ε.Ε.

Η πόλωση που εμφανίζεται έντονη στο πεδίο των απόψεων για την Ευρωπαϊκή Ένωση φαίνεται πως αμβλύνεται στον υποτομέα της Εθνικής ταυτότητας

Σε ένα από τα πιο χαρακτηριστικά τέτοια ερωτήματα, οι δύο ευρωπαϊκοί πυρήνες τάσσονται υπέρ της άποψης πως η Ε.Ε αποτελεί στρατηγικό μονόδρομο για την χώρα σε επίπεδο οικονομίας και εξωτερικής πολιτικής, ενώ οι ευρωσκεπτικιστές δηλώνουν την προτίμησή τους στην εξεύρεση εναλλακτικών στρατηγικών και γεωπολιτικών συνεργασιών για την Ελλάδα, εκτός πλαισίου Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η πόλωση που εμφανίζεται έντονη στο πεδίο των απόψεων για την Ευρωπαϊκή Ένωση φαίνεται πως αμβλύνεται θέμα της εθνικής ταυτότητας, όπου η συμφωνία είναι καθολική:

Ερώτημα 16		Σκληρός ευρωπαϊκός πυρήνας	Κεντρικός ευρωπαϊκός κορμός	Σκληρός ευρωσκεπτικιστικός πυρήνας
Αισθάνεστε υπερηφανος ως 'Ελληνας;	Αισθάνομαι υπερήφανος	94,7%	94,8%	93,3%
	Όχι, δεν αισθάνομαι υπερηφανος	4,5%	4,5%	5,1%
	ΔΓ/ΔΑ	1%	1,4%	0,7%

Yψηλή ταύτιση εμφανίζεται επίσης στην καταφατική απάντηση του ερωτήματος για το εάν η Ελλάδα έχει να προσφέρει στην Δύση σε επίπεδο πολιτισμού (74,7% για το σκληρό ευρωπαϊκό πυρήνα, 77% για τον κεντρικό ευρωπαϊκό κορμό και 73,2% για τον σκληρό ευρωσκεπτικιστικό πυρήνα) καθώς επίσης και στην αρνητική ανταπόκριση στο ερώτημα «εάν η Ελλάδα σήμερα βρίσκεται σε παρακμή», με τον σκληρό ευρωπαϊκό πυρήνα να απαντά «Όχι» σε ποσοστό 19,5%, τον κεντρικό ευρωπαϊκό κορμό σε 23,9% και τους ευρωσκεπτικιστές σε ποσοστό 18,5%.

Οικονομία, Κράτος και ιδιωτική πρωτοβουλία

Μεγάλο ενδιαφέρον εμφανίζουν οι απαντήσεις των ερωτηθέντων σε ζητήματα που αφορούν την οικονομία, το ρόλο του κράτους σε αυτή, καθώς και την εικόνα που έχουν οι Έλληνες για την ιδιωτική πρωτοβουλία και τις άμεσες ξένες επενδύσεις. Και εδώ, οι απαντήσεις του φιλοευρωπαϊκού μπλοκ απέχουν πολύ από εκείνες του ευρωσκεπτικιστικού μπλοκ.

Διαφοροποίηση από αυτή τη γενική τάση παρουσιάζουν οι απαντήσεις σε μερικά από τα υποερωτήματα που σχετίζονται με τα αίτια της εκδήλωσης της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα. Πιο συγκεκριμένα στην κατάταξη των προβλημάτων που εκτιμάται πως ευθύνονται για την οικονομική κρίση υπάρχει πλήρης συγκερασμός απόψεων των τριών μετώπων στην απάντηση «Πολύ», στο ερώτημα εάν «η ανεπάρκεια και η διαφθορά των ελληνικών κυβερνήσεων ευθύνονται για την ελληνική κρίση. Οι απαντήσεις στο ερώτημα αυτό ανέρχονται σε 76,7% για τον σκληρό ευρωπαϊκό πυρήνα, 80,3% για τον κεντρικό ευρωπαϊκό κορμό και 83,8% για τον ευρωσκεπτικιστικό πυρήνα.

διαβάστε ακόμα

Τι Πιστεύουν Οι Δημόσιοι Υπάλληλοι

Υψηλή συσχέτιση παρουσιάζεται και στην απόδοση ευθυνών στο φορολογικό σύστημα, ενώ κοινή είναι και η πεποίθηση πως η φοροδιαφυγή είναι κλοπή, όπως αποτυπώνεται στο παρακάτω γράφημα.

Ως απόρροια της παραπάνω πεποίθησης, η μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος παρουσιάζεται ως πρωταρχικής σημασίας παρέμβαση και για τους τρείς ετερόκλητους ιδεολογικούς πυλώνες, με τον κεντρικό ευρωπαϊκό κορμό να κατατάσσει την μεταρρύθμιση ως πρώτη ανάγκη σε ποσοστό 41,9%, τον σκληρό ευρωπαϊκό πυρήνα να την κατατάσσει επίσης πρώτη, με ποσοστό 38,9% και τον ευρωσκεπτικιστικό πυρήνα να την κατατάσσει και αυτός πρώτη με ποσοστό 41,3%. Τέλος, σε φορολογικό επίπεδο, αποτελεί κοινή διαπίστωση της πλειονότητας των ερωτηθέντων ανεξαρτήτως ευρωπαϊκού προσανατολισμού πως το κύριο φορολογικό βάρος στη χώρα το σηκώνουν οι μισθωτοί.

Ερώτημα 27.4		Σκληρός ευρωπαϊκός πυρήνας	Κεντρικός ευρωπαϊκός κορμός	Σκληρός ευρωσκεπτικιστικός πυρήνας
Το φορολογικό βάρος στην Ελλάδα το σηκώνουν κυρίως οι μισθωτοί: Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με αυτή τη θέση;	Συμφωνώ	80,3%	81,3%	86,7%
	Μάλλον Συμφωνώ	5,2%	4,3%	3,2%
	Μάλλον διαφωνώ	3,5%	2,5%	1%
	Διαφωνώ	11%	12%	9,1%
	Δ.Ξ. / Δ.Α	0%	0%	0%

Μετανάστευση, μειονότητες και ανθρώπινα δικαιώματα

διαβάστε ακόμα

Poia_einai_i_apopsi_twn_ellnwn_gia_tous_metanastes

Η Άποψη Των Ελλήνων Για Τους Μετανάστες Και Τα Ανθρώπινα Δικαιώματα

Ξεκινώντας με το ερώτημα για το εάν «ο αριθμός των μεταναστών στην Ελλάδα τα τα τελευταία χρόνια είναι υπερβολικά μεγάλος», και οι τρείς πόλοι (σκληρός ευρωπαϊκός, κεντρικός ευρωπαϊκός και ευρωσκεπτικιστικός) συγκλίνουν στην άποψη πως συμφωνούν με την παραδοχή αυτή με την ποσοστιαία διαφορά των μεταξύ τους ποσοστών να μην ξεπερνάει το 1%. Έτσι λοιπόν, ο σκληρός ευρωπαϊκός πυρήνας συμφωνεί με την παραπάνω θέση σε ποσοστό 88,4%, ο κεντρικός ευρωπαϊκός κορμός σε ποσοστό 88,7% και ο ο σκληρός ευρωσκεπτικιστικός πυρήνας σε ποσοστό 87,4%.

Σύγκλιση απόψεων παρουσιάζουν οι απαντήσεις των ερωτώμενων σχετικά με την εγκληματικότητα και την ανεργία που ενδεχομένως προκαλεί ο ερχομός μεταναστών στη χώρα.

Ερώτημα 37.2		Σκληρός ευρωπαϊκός πυρήνας	Κεντρικός ευρωπαϊκός κορμός	Σκληρός ευρωσκεπτικιστικός πυρήνας
H παρουσία μεταναστών στη χώρα μας αυξάνει την εγκληματικότητα	Συμφωνώ	67,1%	66,2%	61,2%
	Μάλλον Συμφωνώ	12,9%	13,3%	7,8%
	Μάλλον διαφωνώ	6,7%	6,5%	8,6%
	Διαφωνώ	12,9%	13,4%	21,6%
	Δ.Ξ. / Δ.Α	0,4%	0,6%	0,8%

Ερώτημα 37.3		Σκληρός ευρωπαϊκός πυρήνας	Κεντρικός ευρωπαϊκός κορμός	Σκληρός ευρωσκεπτικιστικός πυρήνας
H παρουσία μεταναστών στη χώρα μας αυξάνει την ανεργία	Συμφωνώ	64,6%	63,3%	62,6%
	Μάλλον Συμφωνώ	10,3%	7,9%	7,5%
	Μάλλον διαφωνώ	7,8%	8,7%	5,1%
	Διαφωνώ	17%	20%	24,5%
	Δ.Ξ. / Δ.Α	0,2%	0,2%	0,3%

Και οι τρεις ιδεολογικοί πυλώνες, δε, εκφράζουν την κοινή τους διαφωνία στα ερωτήματα σχετικά με το δικαίωμα των ομοφυλοφίλων στο γάμο και την υιοθεσία παιδιών.

Ερώτημα 44.1		Σκληρός ευρωπαϊκός πυρήνας	Κεντρικός ευρωπαϊκός κορμός	Σκληρός ευρωσκεπτικιστικός πυρήνας
Οι γάμοι ομοφυλοφίλων: Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με το να επιτραπούν;	Συμφωνώ	27,4%	27,8%	24,6%
	Μάλλον Συμφωνώ	4,7%	5,4%	5,3%
	Μάλλον διαφωνώ	3,9%	3,7%	3%
	Διαφωνώ	60,4%	60,37%	62%
	Δ.Ξ. / Δ.Α	3,6%	2,7%	5,1%

Ερώτημα 44.3		Σκληρός ευρωπαϊκός πυρήνας	Κεντρικός ευρωπαϊκός κορμός	Σκληρός ευρωσκεπτικιστικός πυρήνας
Η υιοθεσία παιδιών από ομοφυλόφιλους: Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με το να επιτραπούν;	Συμφωνώ	17,1%	14%	11,1%
	Μάλλον Συμφωνώ	4,6%	4,3%	3,6%
	Μάλλον διαφωνώ	4%	5,5%	4,4%
	Διαφωνώ	73,8%	75%	78,4%
	Δ.Ξ. / Δ.Α	0,6%	1,3%	2,5%

Παρά τις διαιρετικές τομές σε άλλους τομείς, η πλειονότητα των ερωτώμενων και των τριών ομάδων φαίνεται να δηλώνουν πως η θρησκεία παίζει σημαντικό ρόλο στη ζωή τους. Υπάρχει όμως σημαντική διαφορά ανάμεσα στους ερωτηθέντες του ευρωπαϊκού προσανατολισμού (και των δύο ομάδων), που απαντούν πως "η θρησκεία είναι πολύ σημαντικό στοιχείο για την ζωή τους" σε ποσοστό που προσεγγίζει το 70%, και τους ερωτηθέντες του αντιευρωπαϊκού πυρήνα που απαντούν με τον ίδιο τρόπο σε ποσοστό 55,2%. Τα μέλη του αντιευρωπαϊκού πυρήνα, δε, δηλώνουν άθεοι σε ποσοστό σχεδόν διπλάσιο του γενικού πληθυσμού (16,8% έναντι 8%)

Θεσμοί, Πολίτευμα και Πολιτικό σύστημα

Σε αυτή την ομάδα ερωτήσεων, ο κοινός τόπος για τους τρεις «χώρους» είναι η χαμηλή εμπιστοσύνη σε πολιτικά κόμματα και Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, αλλά και η υψηλή εμπιστοσύνη προς το θεσμό της οικογένειας, που είναι, άλλωστε καθολική σε ολόκληρο το δείγμα. Είναι, όμως, εμφανές ότι οι ευρωσκεπτικιστές δηλώνουν μικρότερα ποσοστά επιστοσύνης απέναντι σε όλους τους θεσμούς, συγκριτικά με τις δύο άλλες ομάδες.

ΘΕΣΜΟΙ, ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ & ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - ΟΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΑΝΑ ΟΜΑΔΑ XLS

Εντυπωσιακό εύρημα αποτελεί το γεγονός πως και οι τρείς ομάδες κατατάσσουν στις δύο πρώτες θέσεις των προτιμήσεών τους τις ίδιες επιλογές (οικογένεια και ένοπλες δυνάμεις). Ωστόσο, παρά την συμφωνία αυτή, οι διαφοροποιήσεις είναι μεγάλες ανάμεσα στις τρεις ομάδες σε επίπεδο ποσοστού.

Σημαντικό είναι πως ενώ ο σκληρός ευρωπαϊκός πυρήνας και ο κεντρικός ευρωπαϊκός κορμός έχουν την ίδια ιεράρχηση θεσμών σε επίπεδο εμπιστοσύνης, με μερικές μόνο διαφοροποιήσεις στην εσωτερική τους διάρθρωση, ο ευρωσκεπτικιστικός πυρήνας διαφοροποιείται και σε αυτό το στοιχείο.

Οι μεγαλύτερες αντιθέσεις στις απαντήσεις εμφανίζονται, όπως είναι αναμενόμενο, στην εμπιστοσύνη προς την Ε.Ε (σκληρός ευρωπαϊκός πυρήνας - Καθόλου εμπιστοσύνη 3,4%, κεντρικός ευρωπαϊκός κορμός -Καθόλου εμπιστοσύνη 3,4%, σκληρός ευρωσκεπτικιστικός πυρήνας - Καθόλου εμπιστοσύνη 67,3%).

Στο ίδιο μοτίβο καταγράφεται και η χαμηλή εμπιστοσύνη προς το τραπεζικό σύστημα (Σκληρός Ευρωπαϊκός Πυρήνας - Καθόλου εμπιστοσύνη 14,9%, Κεντρικός Ευρωπαϊκός Κορμός -Καθόλου εμπιστοσύνη 22,5%, Σκληρός Ευρωσκεπτικιστικός Πυρήνας - Καθόλου εμπιστοσύνη 63,8%).

Παιδεία, Πολιτισμός, Καινοτομία

Κάθετος διαχωρισμός εμφανίζεται και στις απαντήσεις στον τομέα της παιδείας.

Στο ζήτημα της λειτουργίας μη-κρατικών πανεπιστημίων, σχεδόν 2 στους 3 πολίτες (67,6%) που συμπεριλαμβάνονται στον σκληρό ευρωπαϊκό πυρήνα απαντά πως «Συμφωνεί», ενώ το ποσοστό να ανέρχεται σε 66% για τον κεντρικό ευρωπαϊκό κορμό. Αντίθετα, οι ευρωσκεπτικιστές συμφωνούν μόλις σε ποσοστό 27,5%.

Όσον αφορά τον προσανατολισμό του εκπαιδευτικού συστήματος, οι ερωτηθέντες και των τριών κατηγοριών πιστεύουν πως το εκπαιδευτικό σύστημα «πρέπει να προάγει την ελληνική ιστορία και πολιτισμό και να ενισχύει την εθνική ταυτότητα», αλλά εμφανίζουν πολύ μεγάλες διαφορές στα ποσοστά. 3 στους 10 ερωτηθέντες του σκληρού ευρωπαϊκού πυρήνα θέλουν ένα εκπαιδευτικό σύστημα που να μην είναι ελληνικεντρικό -μόλις 1 στους 10 του σκληρού ευρωσκεπτικιστικού πυρήνα συμφωνεί.

Σύνοψη

Το συμπέρασμα που αναδεικνύεται από αυτές τις απαντήσεις, και το οποίο υπογραμμίζεται και στην έκθεση του Γεράσιμου Μοσχονά ως σημαντικό εύρημα, είναι πως στις περισσότερες πτυχές της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής πραγματικότητας, οι πολίτες χωρίζονται σε σχετικά συμπαγείς ομάδες ανάλογα με τις απόψεις τους απέναντι στην Ευρώπη.

Οι εξαιρέσεις είναι ελάχιστες, με σημαντικότερες την στάση τους απέναντι στους μετανάστες και την προσωπική αυτοεικόνα τους. Ο κανόνας είναι πως η απόσταση μεταξύ τους είναι μεγάλη, και το χάσμα που περιγράφουν οι απαντήσεις τους μοιάζει αγεφύρωτο.

διαβάστε ακόμα