Τη χρονιά που πέρασε το ήδη τεταμένο από τα προηγούμενα χρόνια πρόβλημα της διαχείρισης ολοένα και αυξανόμενων προσφυγικών ροών από την περιοχή της Mέσης Ανατολής προς τις χώρες της Μεσογείου γιγαντώθηκε. Στο επίκεντρο της προσφυγικής κρίσης βρέθηκε η Ελλάδα, η οποία κλήθηκε –ως το νοτιοανατολικό σύνορο της Ευρωπαϊκής Ένωσης-, να διαχειριστεί ένα άνευ προηγουμένου κύμα εισόδου προσφύγων, με κύρια πηγή προέλευσης την διαλυμένη από τον εμφύλιο πόλεμο Συρία.
Oι πρόσφυγες που μπήκαν στην χώρα κατά το 2015 ανέρχονται σε 856.723
Το παράρτημα της υπηρεσίας ασύλου των Ηνωμένων Εθνών στην Ελλάδα (UNHCR) δημοσιεύει σχεδόν καθημερινά στατιστικά στοιχεία για το φαινόμενο εδώ, και τα συμπεράσματα που προκύπτουν από την ανάλυσή τους είναι εξαιρετικά ενδιαφέροντα.
Το μέγεθος του φαινομένου είναι από μόνο του αξιοσημείωτο: Ο αριθμός των προσφύγων που έφτασαν στην Ελλάδα το 2015 ήταν 856.723. Πρόκειται για ένα προσφυγικό κύμα είκοσι φορές μεγαλύτερο από αυτό της περυσινής χρονιάς.
Το νούμερο είναι εντυπωσιακό, ειδικά αν λάβουμε υπ' όψιν τον αριθμό των προσφύγων που έφτασαν σε ευρωπαϊκό έδαφος το 2015 από τη δεύτερη μεγαλύτερη πύλη εισόδου, την Ιταλία: 153.600.
Οι περισσότεροι από τους πρόσφυγες που έφτασαν στην Ελλάδα το 2015 προέρχονταν, όπως ήταν αναμενόμενο, από τη Συρία (το 57%). 9 στους 10 πρόσφυγες προέρχονταν από μόνο τρεις χώρες.
Τα σημεία υποδοχής ήταν, όπως γνωρίζουμε, δέκα ελληνικά νησιά του Αιγαίου. Η Λέσβος ήταν με μεγάλη διαφορά η κυριότερη πύλη εισόδου για τους πρόσφυγες, καθώς υποδέχτηκε μισό εκατομμύριο ανθρώπους (506.919). Ακολούθησαν η Χίος, που υποδέχθηκε 120.556 ανθρώπους, η Σάμος, που υποδέχθηκε 73.134, η Κώς (58.503), η Λέρος (31.618), το Αγαθονήσι (31.226), η Κάλυμνος (9.755), η Σύμη (3.984), η Κρήτη (896) και η Τήλος (876).
διαβάστε ακόμα
Το Προσφυγικό Πρόβλημα Και Οι Έλληνες: Μια Έρευνα
Η ροή των προσφύγων αυξανόταν σταθερά κατά τη διάρκεια της χρονιάς μέχρι τον Οκτώβριο, όταν έφτασαν στη χώρα συνολικά περισσότεροι από 200.000 άνθρωποι.
Δυστυχώς πολύ μεγάλος ήταν και ο αριθμός των θανάτων: Σύμφωνα με τα στοιχεία του Λιμενικού, 246 πρόσφυγες έχασαν τη ζωή τους στο Αιγαίο το 2015, ενώ άλλοι 149 αγνοούνται.
Σχετικά με τα δημογραφικά στοιχεία, δε, η πλειονότητα των ανθρώπων που έφτασαν στα ελληνικά νησιά φαίνεται πως είναι άνδρες σε ποσοστό 55%. Οι γυναίκες ήταν το 17% του συνόλου, ενώ το 28% ήταν παιδιά.
Η συντριπτική πλειοψηφία των προσφύγων, βεβαίως, αναζητά διέξοδο προς τις χώρες της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης. Δύο ήταν οι βασικές διαδρομές προς τον τελικό τους προορισμό: Η πρώτη περνούσε από την Αθήνα, στην οποία οι πρόσφυγες μεταφέρονται με τα πλοία της γραμμής και από όπου συνέχιζαν για την Θεσσαλονίκη, με τελικό εγχώριο προορισμό την περιοχή της Ειδομένης, στα σύνορα με την πΓΔΜ. Τον ίδιο τελικό προορισμό είχαν και όσοι πρόσφυγες και μετανάστες ακολούθησαν τον «βόρειο» δρόμο, με ακτοπλοϊκό δρομολόγιο προς την Καβάλα, από τα νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου, και από εκεί με τελικό προορισμό ξανά την Ειδομένη.
Μέχρι τα τέλη του Νοεμβρίου, 507.745 πρόσφυγες είχαν περάσει τα σύνορα από την Ειδομένη.
Το προφίλ των Σύρων προσφύγων
Η έρευνα της UNHCR για τους Σύρους πρόσφυγες στην Ελλάδα
H UNHCR από τον Απρίλιο μέχρι το Σεπτέμβριο του 2015 πραγματοποίησε μία έρευνα με προσωπικές συνεντεύξεις σε δείγμα 1245 Σύρων προσφύγων, για να καταγράψει το προφίλ τους. Τα αποτελέσματα έχουν ενδιαφέρον, γιατί μας δίνουν μια καλή εικόνα για τα δημογραφικά στοιχεία των ανθρώπων που κατόρθωσαν να φτάσουν μέχρι τις ακτές του Αιγαίου.
Στην πλειονότητά τους οι Σύροι πρόσφυγες που πέρασαν τα θαλάσσια σύνορα το 2015 βρίσκονται στην ηλικιακή ομάδα 18-35 (69%), με το 21% να βρίσκεται στην ομάδα 36-59 και μόλις το 5% να είναι παιδιά ηλικίας 12-17. Εννέα στους δέκα δεν είχαν μαζί τους κανένα ταξιδιωτικό έγγραφο. Το 85% των ερωτηθέντων δήλωσαν πως είναι Σουνίτες Μουσουλμάνοι, ενώ ένα 6% δήλωσε πως είναι Χριστιανοί.
Αξιοσημείωτο είναι πως το 43% των ερωτηθέντων προσφύγων δήλωσε πως είναι απόφοιτοι πανεπιστημίων, ενώ επίσης 43% έχει ολοκληρώσει την δευτεροβάθμια εκπαίδευση στη Συρία.
Ένα 6% των ερωτηθέντων δήλωσαν πως είχαν υποστεί βασανισμούς στη χώρα τους και ένα 19% δήλωσε πως έχει χάσει επαφή με ένα ή περισσότερα μέλη της οικογένειάς τους εξαιτίας του πολέμου.
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα στοιχεία της έρευνας για την πρόθεση των προσφύγων να παραμείνουν στην Ελλάδα. Από τους ερωτώμενους, το 90,8% δήλωσε πως επιθυμεί να ζητήσει άσυλο σε μία άλλη χώρα της Ε.Ε, με μόλις το 2,7% να θέλει να πράξει κάτι τέτοιο στην Ελλάδα.
Οι μισοί ερωτηθέντες δήλωσαν ότι επιθυμούν να ζητήσουν άσυλο στη Γερμανία. Δεύτερη χώρα προτίμησης (με πολύ μεγάλη διαφορά) είναι η Σουηδία, με 13%.
Μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρη την έρευνα εδώ (στα αγγλικά).
Την Κυριακή, 28 Φεβρουαρίου η διαΝΕΟσις θα δημοσιεύσει μια μεγάλη έρευνα κοινής γνώμης για το προσφυγικό θέμα. Ζητήσαμε από τους Έλληνες πολίτες να μας πουν τι γνωρίζουν για το πρόβλημα, ποια είναι η στάση τους απέναντι στις παραμέτρους του, και ποια είναι η γνώμη τους για τους πρόσφυγες και τις αιτίες του προβλήματος.
