Παρά την δαιδαλώδη δομή των κανονισμών και των διαδικασιών του, το ΕΣΠΑ απευθύνεται σε αρκετά μεγάλο βαθμό και σε πολίτες που επιθυμούν να ενισχύσουν την επιχειρηματική τους ιδέα, καθώς και να συμμετάσχουν σε κοινωνικές δράσεις χρηματοδοτούμενες από ευρωπαϊκά κονδύλια. Αυτή η αποστολή απαιτεί ενημέρωση των πολιτών, τόσο για τις διαδικασίες που απαιτούνται, όσο και για τα αποτελέσματα που επιτυγχάνονται με αυτά τα κονδύλια.
Στην Ελλάδα υπάρχουν δύο επίσημοι ιστότοποι που στοχεύουν να προσφέρουν αυτή την πληροφόρηση: το www.espa.gr και το www.anaptyxi.gov.gr. Το πρώτο, μέχρι πρόσφατα, προσέφερε πολλές πληροφορίες και περιήχε μεγάλο μέρος του κανονιστικού πλαισίου για το ΕΣΠΑ 2007-2013, με τη μορφή αποσπασμάτων ΦΕΚ, διατάξεων, διευκρινήσεων και άλλων κειμένων, ήταν ωστόσο αρκετά δυσχρηστο και ελάχιστα φιλικό προς τον χρήστη. Το κεντρικό site έχει τροποποιηθεί από τις αρχές του 2016, αλλάζοντας συνολικά τη δομή και το περιεχόμενό του. Πλέον το domain espa.gr φιλοξενεί ένα site αρκετά φιλικό προς τον χρήστη, που παρέχει όλες τις χρήσιμες πληροφορίες που θέλει να μάθει κάποιος εν δυνάμει δικαιούχος των προγραμμάτων του νέου ΕΣΠΑ 2014-2020, ενώ περιέχει και την ανανεωμένη ενότητα "HelpDesk", όπου οι πολίτες μπορούν να στείλουν τα ερωτήματά τους σχετικά με τα προγράμματα. Η παλιά έκδοση του site, όπως την γνωρίζαμε μέχρι τον Δεκέμβριο του 2015, φιλοξενείται πλέον στο sub-domain 2007-2013.espa.gr
Το anaptyxi.gov.gr από την μεριά του περιέχει κάποιες βασικές πληροφορίες για όλα τα έργα και τις ενισχύσεις που έχουν δωθεί από το 2007 και μετά, καθώς και μία στοιχειώδη παρουσίαση συγκεντρωτικών στοιχείων όπως η πορεία των "Έργων Προτεραιότητας" και η κατανομή κονδυλίων σε επιχειρησιακές ενότητες.
Η παλιά έκδοση του site espa.gr αλλά και το anaptyxi.gov.gr στη σημερινή του μορφή, παρά το εκτενές περιεχόμενο το οποίο είναι σίγουρα χρήσιμο στον ενημερωμένο αναγνώστη, ίσως να αποτυγχάνουν σε μία βασική αποστολή: Να προσφέρουν στον απλό πολίτη την δυνατότητα να κατανοήσει και να συμμετάσχει στις χρηματοδοτήσεις της ΕΕ. Η κύρια έλλειψη εντοπίζεται στην απουσία επεξήγησης του σκοπού και της λειτουργίας του ΕΣΠΑ με απλά λόγια, προσφέροντας έτσι ένα βασικό πλαίσιο γνώσης και κατανόησης εννοιών γύρω από τις Ευρωπαϊκές ενισχύσεις. Σε αυτό το πλαίσιο, στη συνέχεια, θα μπορούσαν σταδιακά να ενταχθούν πιο τεχνικές πληροφορίες για τις απαιτούμενες από τον πολίτη ενέργειες για συμμετοχή ή απλά για την εξαγωγή πληροφορίας από τις τρέχουσες και μελλοντικές ενέργειες.
Τι συμβαίνει, όμως, στις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης;
Η ΕΕ προσφέρει μια λίστα με τις πληροφορίες που προσφέρει διαδικτυακά κάθε χώρα της ΕΕ. Αν και η λίστα αυτή αναφέρεται κυρίως στο Κοινωνικό Ταμείο κάθε χώρας, είναι ένα καλό σημείο εισόδου για να βρει κανείς πληροφορίες υλοποίησης και προσβασιμότητας για τα ευρωπαϊκά προγράμματα κάθε κράτους.
Ένα από τα πιο πλήρη site είναι αυτό της Γαλλίας. Το συγκεκριμένο site, τόσο στην γαλλική όσο και στην αγγλική του έκδοση -που έχουν πρόσφατα ανανεωθεί-, παρουσιάζει ένα εισαγωγικό video-animation που εξηγεί την σημασία της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης για τη γαλλική οικονομία, με το συμπέρασμα να είναι η έκφραση "κάθε τρία λεπτά, ένα project στη Γαλλία συγχρηματοδοτείται από την Ε.Ε".
Στη γαλλική του έκδοση, το site παρέχει στον χρήστη την δυνατότητα να κατανοήσει πλήρως την διάρθρωση και τη λειτουργία του ΕΣΠΑ 2014-2020, ενώ περιέχει και ανεξάρτητη ενότητα, όπου οι χρήστες μπορούν να αναζητήσουν ευκαιρίες χρηματοδότησης ανά πρόγραμμα, μέσα από μία πλατφόρμα αναζήτησης που είναι φιλική στον χρήστη.
Yπάρχει επίσης εκλαϊκευμένη καταγραφή της διοχέτευσης της χρηματοδότησης στους 11 βασικούς άξονες δράσης (thematic objects)
Στο παρελθόν, πρίν δηλαδή την ανακοίνωση της στρατηγικής για το πρόγραμμα 2014-2020, το site για την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση στην Γαλλία, παρουσίαζε στην αρχική του σελίδα το παρακάτω video, ενώ εξηγούσε λεπτομερώς τη δομή και λειτουργία του ESF, που είναι το αντίστοιχο ΕΣΠΑ 2007-2013 της Γαλλίας. Παρουσιάζε, επίσης και μία εκτενή λίστα με πληροφορίες για όλα τα έργα που έχουν πραγματοποιηθεί.
Αντίστοιχο ενδιαφέρον έχουν και τα site της Ουγγαρίας και της Τσεχίας -και τα δύο έχουν αρκετές πληροφορίες για το κοινό και λεπτομέρειες για τα έργα που έχουν υλοποιηθεί.
Πολλές από τις υπόλοιπες χώρες -όπως και η Ελλάδα- έχουν επιλέξει να είναι λιγότερο επεξηγηματικές για την διαδικασία που χρειάζεται να ακολουθήσει ένας πολίτης για να επωφεληθεί των χρηματοδοτήσεων της ΕΕ και αντ' αυτού δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στα έργα που έχουν γίνει ή βρίσκονται σε εξέλιξη. Για παράδειγμα, η σελίδα που προσφέρει η Αυστρία δείχνει μόνο επιλεγμένα έργα από το Κοινωνικό Ταμείο με αναλυτική περιγραφή για το καθένα, ενώ η Φιλανδία δίνει μία εκτενή λίστα με όλα τα έργα και πολλές τεχνικές λεπτομέρειες για το καθένα. Η Αυστρία, μάλιστα, φαίνεται πως έχει προσθέσει στο site της μία νέα ενότητα με στοιχεία από το πρόγραμμα της περιόδου 2014-2020, στην οποία ωστόσο γίνεται μία απλή περιγραφή της δομής του προγράμματος και της κατανομής των πόρων.
Επιπλέον, μπορεί να βρει κάποιος ιστότοπους όπως της Δανίας, του Λουξεμβούργου ή της Σουηδίας που προσφέρουν περιγραφές όλων των έργων με πολλές τεχνικές πληροφορίες αλλά και περιγραφές προσβάσιμες στο κοινό. Aπό αυτούς, μόνο του Λουξεμβούργου έχει προσθέσει ενότητα για τα ευρωπαϊκά κονδύλια της περιόδου 2014-2020. Πιο συγκεκριμένα, παραθέτει εκτενείς πληροφορίες για ένα πρόγραμμα με την ονομασία "Ευρωπαϊκή Χρηματοδότηση για την Ενίσχυση της Απασχόλησης". Εκεί παρουσιάζονται -με μορφή σχεδιαγράμματος- όλες οι λεπτομέρειες για το πρόγραμμα και τους δικαιούχους, ενώ υπάρχει και τομέας όπου οι χρήστες μπορούν να υποβάλουν ελεύθερα τις αιτήσεις και τις ερωτήσεις τους.
Τέλος υπάρχουν και σελίδες όπως της Λετονίας, της Πολωνίας ή της Σλοβακίας που υστερούν στις περιγραφές τους για τα πραγματοποιηθέντα έργα.
Στην παρακάτω λίστα μπορείτε να περιηγηθείτε σε όλες τις αντίστοιχες ιστοσελίδες των χωρών της ΕΕ. Δίπλα σε κάθε χώρα σημειώνουμε και το ύψος των ευρωπαϊκών κονδυλίων που έλαβε κάθε χώρα για την προηγούμενη προγραμματική περίοδο, δεδομένο που εξηγεί εν μέρει γιατί κάποιες από τις χώρες (και δη μερικές από τις "μεγάλες") δεν δίνουν πολύ μεγάλη βαρύτητα στο θέμα.
- Αυστρία - 1.2 δις
- Βέλγιο (εναλλακτικό) - 2.1 δις
- Βουλγαρία (για το Κοινωνικό Ταμείο) - 6.7 δις
- Γαλλία - 13.4 δις
- Γερμανία (για το Κοινωνικό Ταμείο) - 25.5 δις
- Δανία (λίστα με τα έργα) - 510 εκ.
- Εσθονία - 3.4 δις
- Ηνωμένο Βασίλειο - 9.9 δις
- Ιρλανδία (για το Κοινωνικό Ταμείο) - 750 εκ.
- Ισπανία - 34.7 δις
- Ιταλία - 28 δις
- Κύπρος - 612 εκ.
- Λετονία - 4.5 δις
- Λιθουανία (για το 2014-2020) - 6.8 δις
- Λουξεμβούργο 50.5 εκ
- Μάλτα - 840 εκ
- Ουγγαρία - 24.9 δις
- Ολλανδία - 1.7 δις
- Πολωνία - 67.2 δις
- Πορτογαλία - 21.4 δις
- Ρουμανία - 19.2 δις
- Σλοβακία - 11.5 δις
- Σλοβενία - 4.1 δις
- Σουηδία - 1.6 δις
- Τσεχία - 26.5 δις
- Φιλανδία - 1.6 δις
(το ύψος των ευρωπαϊκών κονδυλίων για κάθε χώρα έρχεται από εδώ)
Αξίζει να σημειωθεί πως πολλοί από αυτούς τους ιστότοπους έχουν αρχίσει να ανανεώνουν και να προσαρμόζουν το περιεχόμενό τους για τη περίοδο 2014-2020. Η προσπάθεια αυτή στις περισσότερες περιπτώσεις είναι ακόμη ημιτελής και συνεπώς είναι νωρίς για μία εκτίμηση της προσφερόμενης πληροφορίας, καθώς δεν υπάρχει ακόμη το πλήθος έργων που θα επιτρέψει μία δίκαιη σύγκριση με την προηγούμενη επταετία.
