Το 2001, λίγες εβδομάδες πριν από την είσοδο της χώρας στο ευρώ, πραγματοποιήθηκε από την Kappa Research μια έρευνα που κατέγραφε τις απόψεις των Ελλήνων για μια σειρά από θέματα, όπως η είσοδος στη ζώνη του νέου νομίσματος, η οικονομία, η πολιτική ζωή και άλλα. Η έρευνα δημοσιεύθηκε σε τρία μέρη στην εφημερίδα "Το Βήμα". Αν και το ερωτηματολόγιο ήταν αρκετά διαφορετικό από το ερωτηματολόγιο της έρευνας "Τι Πιστεύουν Οι Έλληνες", την οποία πραγματοποιήσαμε εδώ σε δύο μέρη το 2015, δοκιμάσαμε σε επιφανειακό, πρωτογενές επίπεδο μερικές συγκρίσεις σε τρία θέματα που διερευνήθηκαν και από τις δύο έρευνες με παρόμοιο τρόπο: Την εικόνα που έχουν οι Έλληνες για την Ελλάδα, το πώς αντιμετωπίζουν το ευρώ, και τη φορολογική τους συνείδηση.
H διαχρονικότητα της υψηλής εικόνας για την Ελλάδα
Τι Πιστεύουν Οι Έλληνες: Ένας Αξιακός Χάρτης Της Ελληνικής Κοινωνίας
Ξεκινώντας από την αντίληψη που έχουμε για τον εαυτό μας, ως έθνος, η «υψηλή εικόνα», όπως την περιγράφει ο Γεράσιμος Μοσχονάς στην έκθεση του για την έρευνα "Τι Πιστεύουν οι Έλληνες", φαίνεται πως παραμένει ισχυρή, παρά την επίδραση του παγκοσμιοποιημένου περιβάλλοντος στο οποίο οι Έλληνες ζούμε τα τελευταία 20 χρόνια. Ακριβώς το ίδιο συνέβαινε και το 2001. Σε ερώτηση με παρόμοια διατύπωση, το 95,2% απάντησε θετικά τότε. Το 2015, με τον ίδιο τρόπο απάντησε το 95,3% των ερωτηθέντων της δικιάς μας έρευνας.
Το 2015 ένα 71,3% των ερωτηθέντων απάντησε θετικά στην ερώτηση εάν η Ελλάδα έχει κάτι σημαντικό να προσφέρει κάτι στην Δύση. Είναι ένα μεγάλο ποσοστό, που έκανε μεγάλη εντύπωση. Παλιά, όμως, ήταν ακόμη μεγαλύτερο. Στην ίδια ερώτηση το 2001 οι Έλληνες απαντούσαν κατά 88% θετικά στο ερώτημα.
Η έκρηξη του αντιευρωπαϊσμού
Στην κρίσιμη ερώτηση που αναφέρεται στην εκτίμηση του οφέλους από την συμμετοχή της χώρας στην Ε.Ε, τα νούμερα είναι εκρηκτικά ως προς την ενδυνάμωση του ρεύματος του αντιευρωπαϊσμού. Χαρακτηριστικό είναι πως το 2001, οι πολίτες που θεωρούσαν πως η χώρα έχει ζημιωθεί από την συμμετοχή της χώρας στην Ε.Ε ανέρχονταν στο 12,8% του πληθυσμού, ενώ στη δικιά μας έρευνα του Απριλίου 2015 το ποσοστό αυτό ανήλθε σε 30,6% (Απαντήσεις "Αρνητική" και "Μάλλον Αρνητική"), ενώ λίγους μήνες αργότερα, τον Νοέμβριο του 2015, σε 39,3%.
Παρά την αυξητική τάση του αντιευρωπαϊσμού, οι Έλληνες φαίνεται πως εμπιστεύονται περισσότερο το ενιαίο νόμισμα από το 2001.
Παρά την αυξητική τάση του αντιευρωπαϊσμού, οι Έλληνες φαίνεται πως εμπιστεύονται περισσότερο το ενιαίο νόμισμα από ό,τι το 2001, όταν ετοιμάζονταν να το υποδεχτούν. Ενώ στις αρχές της νέας χιλιετίας οι πολίτες που δήλωναν αρνητικοί στο ενδεχόμενο αποχώρησης από το εθνικό νόμισμα σε ποσοστό 46%, η έρευνα του Νοεμβρίου 2015 έδειξε πως μόλις το 28,5% επιθυμεί ακόμα και σήμερα την επιστροφή στη δραχμή, με το ποσοστό αυτό ωστόσο να έχει αυξηθεί κατά 8,5 μονάδες από τον Απρίλιο του 2015. Βέβαια, ο συσχετισμός των δύο ερωτήσεων δεν μπορεί να είναι απόλυτος, καθώς η διατύπωση και οι επιλογές απαντήσεων που δόθηκαν στους ερωτώμενους είναι διαφορετικές για τα δύο έτη αναφοράς.
Βελτιωμένη φορολογική συνείδηση
Θετικά φαίνεται πως είναι τα αποτελέσματα σε επίπεδο φορολογική συνείδησης, καθώς σε δύο ερωτήσεις που αφορούν την φορολογία και τις υποχρεώσεις καταβολής φόρων, τα αποτελέσματα δείχνουν εμφανώς θετικότερα.
Πιο συγκεκριμένα, υπάρχει η αύξηση της συνειδητοποίησης πως η φοροδιαφυγή είναι κλοπή, με τους πολίτες που προβαίνουν στην παραδοχή το 2015 να είναι κατά 8 ποσοστιαίες μονάδες περισσότεροι σε σύγκριση με το 2001 (91,3% το 2015, 83,3% το 2001). Παράλληλα, έχουν μειωθεί αισθητά εκείνοι που απαντούν πως θα φοροδιέφευγαν εάν τους δυνόταν η ευκαιρία κατά 11,9 μονάδες μεταξύ 2001 και 2015.
